Colostrum is de "melk met een hoog octaangehalte" die door zoogdieren wordt geproduceerd tijdens de laatste paar weken van de zwangerschap. Het kan als "hoog octaangehalte" worden beschouwd omdat het factoren bevat die niet worden aangetroffen in de "gewone" melk die tijdens de rest van de lactatie wordt geproduceerd.
Colostrum bevat een combinatie van melkklierafscheidingen en eiwitten die onder hormonale invloed actief uit het bloed worden overgebracht, wat resulteert in een bijna 100 keer hogere concentratie immunoglobuline in vergelijking met gewone melk.
Traditioneel is de noodzaak van colostrum voor het verschaffen van levensverzekerde passieve immuniteit aan de immunologisch naïeve pasgeborene het meest erkend in de grote diergeneeskunde. Colostrum is echter even essentieel voor gezelschapsdieren zoals honden en katten, aangezien in vergelijking met mensen alle huisdieren zeer weinig of geen immunoglobuline transplacentair ontvangen.
De laatste tijd is er een groeiende belangstelling voor de toediening van rundercolostrum (BC) aan dieren en mensen na de neonatale periode.
In het algemeen zouden runderimmunoglobulinen, afgezien van het feit dat ze een bron van eiwitten zijn, weinig nut hebben bij andere soorten. Maar de meeste andere actieve ingrediënten in BC hebben een neiging tot kruisreacties bij andere diersoorten, zoals honden en katten.
De belangrijkste reden waarom rundercolostrum als supplement bij andere dieren is gebruikt, is een kwestie van productievolume en toegankelijkheid. Kalveren nemen in de eerste paar uur van hun leven twee tot vier liter biest op, maar melkvee maakt in een periode van 24 uur rond de geboorte ongeveer 15 liter biest van hoge kwaliteit aan. Omdat biest wettelijk niet kan worden opgenomen in de melkvoorraad voor menselijke consumptie, is extra biest historisch gezien weggegooid of gevoerd aan een gelukkige schuurkat. Dit ongebruikte extra biest wordt nu gebruikt voor de productie van biestsupplementen, meestal in de vorm van poeder.
Er zijn veel meer onderzoeken gedaan naar het aanvullende gebruik van BC bij mensen dan bij gezelschapsdieren. Hier zijn echter enkele redelijke toepassingen van rundercolostrum bij honden en katten, gebaseerd op beschikbare gegevens en het huidige immunologische en fysiologische denken.
Bovenste luchtweginfectie (URTI) is een van de meest voorkomende infectieziektesyndromen in de veterinaire praktijk. BC kan gunstig zijn als profylactisch middel tegen URTI, vooral als het aan dieren wordt gegeven voor en tijdens het instappen of andere stressvolle gebeurtenissen waarbij blootstelling aan geïnfecteerde dieren is betrokken. Vanuit klinisch perspectief zijn er nog geen veldproeven geweest om dit probleem bij katten en honden direct aan te pakken; er is echter een verband gemeld tussen BC-suppletie en verminderde klinische of subklinische URTI bij mensen, en meer recentelijk bij paarden.
Het werkingsmechanisme zou kunnen voortvloeien uit de directe werking van colostrale antimicrobiële factoren, zoals lactoferrine. In kweek is aangetoond dat runderlactoferrine antivirale activiteit heeft op herpesvirussen van katten en honden en op kattencalicivirus. Als alternatief, of bovendien, zou ziektesparend kunnen resulteren uit de cumulatieve werking van colostrale factoren bij het ondersteunen of versterken van immuunfuncties. Verbetering van antilichaamreacties op hondenziekte-vaccinaties bij honden met BC-supplementen ondersteunt dit concept. Menselijke literatuur ondersteunt ook het concept van immuunversterking. Bovendien, zoals gesuggereerd door de menselijke literatuur, kan BC weinig gunstig effect hebben als een dier eenmaal een klinische luchtwegaandoening heeft; daarom kan de timing van BC-suppletie van cruciaal belang zijn om een gewenst effect waar te nemen.
Diarree komt vaak voor in de praktijk van kleine dieren. Drie studies bij honden onderzochten darmgerelateerde problemen in de context van BC-suppletie, en suggereren dat BC een gunstige invloed kan hebben op (de diversiteit van) darmmicroflora en de fecale IgA-immunoglobulinen kan verhogen, evenals een positieve invloed kan hebben op de fecale consistentie. Zoals gesuggereerd in zowel veterinaire als menselijke studies van BC-suppletie, zou het verminderen van diarree, het bevorderen van een gezonde darm en het onderdrukken van darmontsteking kunnen worden gemedieerd door de directe antimicrobiële en endotoxine-neutraliserende effecten van verschillende BC-componenten. Bovendien kunnen de groeifactoren in BC de slijmvliesintegriteit en weefselherstel bevorderen.
Parodontitis (PD) en bijbehorend tandverlies is het grootste gezondheidsprobleem dat wordt gezien door dierenartsen voor kleine dieren. Aangezien de ziekte multifactorieel is en complexe interacties tussen genetische factoren van de gastheer, voeding en orale microben omvat, is het moeilijk om een model te ontwikkelen waarin specifiek profylactische en therapeutische interventies zoals BC-suppletie kunnen worden beoordeeld.
Verschillende factoren in BC kunnen parodontitis tegengaan of vertragen. Omdat wordt aangenomen dat orale bacteriën de opwekkende factor zijn bij PD, kunnen de antimicrobiële factoren in BC, zoals lactoferrine, lactoperoxidase en lysozyme, een direct effect hebben op de orale bacteriële belasting. PD is een ontstekingsproces dat gepaard gaat met weefselbeschadiging, en immuunmodulerende factoren in BC verminderen de pathogene respons van de gastheer op infectie. Ook kunnen de vele groeifactoren in BC, door activiteit op fibroblasten en epitheelcellen, helpen bij het herstel van beschadigd weefsel. Op dit moment hebben niet-gepubliceerde anekdotische observaties de neiging om het profylactische/therapeutische gebruik van BC voor PD bij honden en katten te ondersteunen.
Een kleinschalig, niet-gepubliceerd onderzoek, gebaseerd op observaties van de eigenaar, suggereert dat BC-suppletie de haarvacht bij honden kan verbeteren. Dit zou consistent kunnen zijn met de activiteit van epidermale en/of fibroblastgroeifactoren in colostrum en rechtvaardigt verder onderzoek.
Een belangrijke factor van veroudering bij zoogdiersoorten is de verzwakking en het verlies van skeletspieren samen met botresorptie. Insuline-achtige groeifactor-1 (IGF-1) is een anabool hormoon dat verantwoordelijk is voor spierhypertrofie en regeneratie. Het neemt af met de leeftijd, maar is in hoge concentratie in BC. Hoewel er geen gepubliceerde onderzoeken zijn naar de effecten van IGF-1 bij honden of katten, werd in een recent onderzoek onder 50- tot 60-jarige mensen die sporten, gevonden dat zowel wei-eiwit als BC meer droge spiermassa bevorderden, maar alleen de BC verhoogde de beensterkte en verminderde botresorptie. Deze resultaten suggereren dat BC samen met lichaamsbeweging ook bij honden leeftijdsgebonden afbraak van het bewegingsapparaat kan tegengaan.
Colostrum wordt in toenemende mate gebruikt voor een verscheidenheid aan ziekten en voor gezondheidsverbetering bij honden en katten. En naarmate we meer leren over de voordelen ervan, zal dit gebruik blijven groeien.
