U bent waarschijnlijk bekend met het concept van het doneren van bloed voor menselijke medische patiënten, maar wist u dat bloedtransfusies ook op veterinair gebied worden gebruikt? Katten, honden en andere kleine diersoorten kunnen allemaal baat hebben bij bloedtransfusies bij bloedarmoede veroorzaakt door letsel of ziekte.
De eerste stap bij een bloedtransfusie is het pretransfusieonderzoek. Voorafgaand aan een bloedtransfusie worden er een aantal testen gedaan om er zeker van te zijn dat donor en ontvanger bij elkaar passen.
Voorafgaand aan een bloedtransfusie, met bloedonderzoek kan uw dierenarts ervoor zorgen dat donor en ontvanger een goede match zijn.
Eerst zal uw dierenarts waarschijnlijk de bloedgroep van uw kat bepalen.
Er zijn drie bloedgroepen in het katachtige bloedgroepsysteem:Type A, Type B en Type AB. Type A is de meest voorkomende bloedgroep en komt voor bij 95% van de kortharige huiskatten. Type A-bloed komt ook veel voor bij Siamese, Birmese en Russisch-blauwe katten. Type B-bloed is de overheersende bloedgroep bij Perzen, Abessijnen, Devon Rexen, Scottish Folds, Maine Coons en Sphinxes. Type AB-bloed is zeldzaam, maar kan voorkomen bij katten van elk ras.
Er is geen "universele donor" bij katten.
Katten met Type A-bloed mogen alleen bloed krijgen van een Type A-donor en katten met Type B-bloed mogen alleen bloed krijgen van een Type B-donor, omdat katten met Type B-bloed anti-A-antistoffen hebben en katten met Type A-bloed anti- B-antilichamen. Katten met type AB-bloed worden beschouwd als 'universele ontvangers', omdat ze elke bloedgroep kunnen krijgen.
Zodra de bloedgroep van uw kat is vastgesteld en een geschikte donor is gevonden, zal uw dierenarts een test uitvoeren die een kruisproef wordt genoemd om de compatibiliteit tussen donor en ontvanger te beoordelen.
Dit houdt in dat kleine hoeveelheden bloed van uw kat en donorbloed worden gemengd en vervolgens de gemengde monsters onder de microscoop worden bekeken.
Deze test kan helpen bij het identificeren van bloedparen tussen donor en ontvanger die gepaard gaan met een hoog risico op reacties. In sommige gevallen zullen zelfs twee katten van dezelfde bloedgroep een reactie vertonen bij kruisingen. Als dit gebeurt, moet mogelijk een nieuwe donor worden geïdentificeerd.
Na bloedtypering en cross-matching zal uw dierenarts volbloed verzamelen van de donorkat. (Als er geen geschikte interne donor beschikbaar is, kan uw dierenarts in plaats daarvan bloed afnemen van een bloedbank.)
De hoeveelheid afgenomen bloed is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder de grootte van uw kat, de grootte van de donorkat en de ernst van de bloedarmoede van uw kat. Deze bloeddonatie wordt opgevangen in een speciale zak of fles, die antistollingsmiddel bevat om bloedstolling te voorkomen.
Na afname wordt deze zak of fles bloed aangesloten op een vloeistofleiding, met een in-line filter om eventuele bloedstolsels te verwijderen die ondanks het antistollingsmiddel zijn ontstaan. De vloeistoflijn wordt ingebracht in een intraveneuze katheter, die in de poot van uw kat wordt geplaatst.
Bloedtransfusies worden meestal langzaam gegeven, gedurende een periode van één tot drie uur. Een langzame toedieningssnelheid biedt voldoende gelegenheid voor het veterinaire team om uw kat te controleren en indien nodig de behandeling aan te passen. Na de transfusie zal uw kat waarschijnlijk minimaal 24 uur in het ziekenhuis blijven om controle na de transfusie mogelijk te maken.
Bloedtransfusies zijn vereist door een verscheidenheid aan aandoeningen, waaronder FeLV, FIV, kanker en nierziekte. Elke keer dat een kat een significant laag aantal rode bloedcellen heeft, kan een bloedtransfusie nodig zijn.
Katten kunnen om verschillende redenen een bloedtransfusie nodig hebben. Elke keer dat een kat een significant laag aantal rode bloedcellen ervaart, kan een transfusie worden overwogen. Bij een gezonde kat is het Packed Cell Volume (PCV), of het percentage van het bloed dat uit rode bloedcellen bestaat, 25-45%. De meeste dierenartsen zullen een bloedtransfusie aanbevelen wanneer de PCV van een kat onder de 10-15% daalt, hoewel deze beslissing ook wordt beïnvloed door het klinische uiterlijk van de kat.
Er zijn een aantal mogelijke redenen waarom een kat verlies van rode bloedcellen of een afname van PCV kan ervaren.
Rode bloedcellen worden geproduceerd in het beenmerg. Elke ziekte die het beenmerg aantast, kan de productie van rode bloedcellen verstoren, wat kan leiden tot bloedarmoede. De levensduur van een normale katachtige rode bloedcel is slechts ongeveer twee maanden, dus zonder een constante toevoer van nieuw geproduceerde rode bloedcellen om stervende rode bloedcellen aan te vullen, kan en zal bloedarmoede ontstaan.
Beenmergziekte
Veelvoorkomende oorzaken van beenmergziekte bij katten zijn Feline Leukemia Virus (FeLV), Feline Immunodeficiency Virus (FIV) en kanker.
Nierziekte
De nieren zijn ook betrokken bij het op gang brengen van de aanmaak van rode bloedcellen, dus nierziekte kan ook leiden tot een afname van de productie van rode bloedcellen.'
Bloeden
Verlies van rode bloedcellen treedt op als gevolg van bloedingen. Hoewel deze bloeding kan worden veroorzaakt door een trauma, wordt bloedarmoede vaker veroorzaakt door geleidelijk, chronisch bloedverlies.
Veelvoorkomende oorzaken van bloedingen bij katten zijn gastro-intestinale bloedingen (zweren of bloedende tumoren), bloedende tumoren elders in het lichaam, ernstige vlooienbesmetting en bloedstollingsstoornissen. Verhoogde bloedingen kunnen het vermogen van het lichaam om nieuwe rode bloedcellen aan te maken teniet doen, wat resulteert in bloedarmoede.
Immuun-gemedieerde ziekte
De vernietiging van rode bloedcellen verwijst naar de vernietiging van rode bloedcellen in de bloedsomloop. Deze vernietiging wordt veroorzaakt door immuungemedieerde ziekte, waarbij het lichaam van de kat zijn eigen rode bloedcellen als vreemd begint te herkennen.
Immuun-gemedieerde ziekte kan worden veroorzaakt door een primaire auto-immuunziekte of kan optreden als reactie op een andere trigger, zoals kanker, een infectie met rode bloedcellen of een medicijnreactie. Katten met een verhoogde vernietiging van rode bloedcellen kunnen bloedarmoede krijgen als de snelheid van de vernietiging van rode bloedcellen de snelheid van de productie van nieuwe rode bloedcellen overschrijdt.
Een onderzoek dat in 2004 werd uitgevoerd, onderzocht de overlevingspercentages van 91 katten die bloedtransfusies kregen. In dit onderzoek leefde 84% van de katten één dag na hun transfusie nog en 64% van de katten leefde 10 dagen na transfusie nog. Geen van de sterfgevallen werd toegeschreven aan een transfusiereactie; ze waren allemaal het gevolg van de onderliggende ziekte van de kat.
Katten die een bloedtransfusie nodig hebben, zijn meestal erg ziek. Tegen de tijd dat de PCV van een kat laag genoeg is om een bloedtransfusie te vereisen, zal de kat waarschijnlijk sterven zonder die levensreddende zorg. Een bloedtransfusie kan de prognose voor een kat met een ernstige onderliggende ziekte drastisch verbeteren. De impact van een transfusie is echter grotendeels afhankelijk van de onderliggende ziekte van de kat.
Een kat die levensbedreigende bloedarmoede heeft als gevolg van een ernstige vlooienplaag, heeft waarschijnlijk een goede prognose als een bloedtransfusie wordt gegeven en een geschikte vlooienbehandeling wordt toegediend.
Een kat met kanker die het beenmerg aantast, kan echter een korte verlichting van zwakte en lethargie ervaren door een bloedtransfusie, maar de overleving van de kat op lange termijn zal afhangen van het vermogen om de onderliggende beenmergkanker onder controle te krijgen.
Er zijn twee verschillende soorten transfusiereacties die bij katten kunnen optreden:immunologische en niet-immunologische.
Immunologische reacties
Immunologische reacties zijn die reacties waar we als eerste aan denken bij transfusiereacties; ze hebben betrekking op de immuunrespons van het lichaam op het ontvangen van vreemde rode bloedcellen en kunnen lijken op een allergische reactie.
Nom-immunologische reacties
Niet-immunologische reacties daarentegen worden niet veroorzaakt door een immuunreactie. Voorbeelden van niet-immunologische reacties zijn onder meer volume-overbelasting (een reactie op het vloeistofvolume dat wordt toegediend tijdens een bloedtransfusie, wat hart en longen kan belasten), overdracht van infectieziekten of bacteriële infectie door besmette bloedproducten.
De tekenen en ernst van deze reacties kunnen aanzienlijk variëren, variërend van een milde allergische reactie tot een meer ernstige anafylactische reactie.
Tekenen van een bijwerking op een bloedtransfusie
Het meest voorkomende klinische teken van een transfusiereactie is koorts, wat wijst op een immuunrespons op de vreemde rode bloedcellen. In sommige gevallen kan deze reactie zich ontwikkelen tot netelroos, huidontsteking, jeuk, braken en/of diarree. Naast een verhoogde hartslag en/of ademhalingsfrequentie kan ook bleek tandvlees ontstaan. Als tijdens een bloedtransfusie tekenen van een transfusiereactie worden opgemerkt, zal uw dierenarts de transfusie onmiddellijk stopzetten.
In sommige gevallen kan een immunologische transfusiereactie gepaard gaan met de afbraak van de getransfundeerde rode bloedcellen. Het immuunsysteem van het lichaam herkent deze cellen als vreemd en valt ze aan, waardoor de rode bloedcellen worden afgebroken of hemolyse wordt veroorzaakt.
Katten met een hemolytische reactie kunnen icterus ontwikkelen, ook wel geelzucht genoemd. Ze kunnen een gele verkleuring van het tandvlees of het oogwit krijgen, veroorzaakt door afbraakproducten van rode bloedcellen.
Ongeacht of de reactie tijdens of na de transfusie optreedt, uw dierenarts zal behandelingen toedienen om de reactie te stoppen.
Deze behandelingen kunnen antihistaminica, corticosteroïden en/of epinefrine omvatten, afhankelijk van de ernst van de reactie. Uw kat heeft mogelijk ook intraveneuze vloeistoffen nodig om de bloedsomloop te ondersteunen en de bloeddruk op peil te houden.
Deze behandelingen kunnen van korte duur zijn, of uw kat kan worden ontslagen op een langdurige kuur met immunosuppressiva om verdere reacties te voorkomen totdat de rode bloedcellen hun doel hebben bereikt en uit de bloedsomloop zijn verwijderd.
Het is belangrijk op te merken dat de meeste transfusiereacties met medische zorg kunnen worden gecorrigeerd. Hoewel levensbedreigende reacties kunnen optreden, vond het onderzoek naar transfusies met katten uit 2004 geen bewijs van levensbedreigende transfusiereacties bij de 91 katten die in het onderzoek waren opgenomen.
Dierenartsen wegen de risico's en voordelen van bloedtransfusies zorgvuldig af en bevelen ze alleen aan voor die katten waarbij het risico op onbehandelde bloedarmoede groter is dan het risico op een significante transfusiereactie.
De meeste katten zal vrijwel onmiddellijk verbetering vertonen na een bloedtransfusie. Hersteltijd en passende zorg zijn afhankelijk van de aandoening die de transfusie noodzakelijk maakte.
Herstel van een bloedtransfusie hangt grotendeels af van de onderliggende ziekte die verantwoordelijk is voor de bloedarmoede. In de meeste gevallen zult u na de bloedtransfusie een onmiddellijke verbetering in de toestand van uw kat merken, omdat het herstellen van het normale aantal rode bloedcellen de zuurstofcirculatie en het algehele energieniveau van uw kat zal verbeteren.
De zorg na de transfusie hangt af van de onderliggende aandoening van uw kat. Uw dierenarts kan antibiotica voorschrijven om een onderliggende infectie te behandelen, of corticosteroïden als uw kat een immuungemedieerde ziekte heeft. Uw kat moet mogelijk ook een e-halsband (conus) dragen als er wonden of hechtingen zijn die uw kat kan traumatiseren.
De kosten van een bloedtransfusie bij katten kunnen aanzienlijk variëren, afhankelijk van de algehele conditie van de kat, het volume en de hoeveelheid transfusies die nodig zijn en de bijwerkingen die al dan niet optreden.
De meeste bloedtransfusies bij katten worden uitgevoerd in gespecialiseerde ziekenhuizen, om ervoor te zorgen dat katten die een transfusie krijgen de nodige 24-uursbewaking kunnen krijgen. De kosten van een bloedtransfusie bij katten kunnen variëren van $500-2.000 , hoewel de kosten zelfs hoger kunnen zijn bij ernstig zieke katten of katten die complicaties ervaren die verband houden met hun bloedtransfusie.
Lees meer:beste aanbieders van huisdierenverzekeringen beoordeeld
Bloedtransfusies kunnen een levensreddende behandeling zijn voor katten met ernstige bloedarmoede. Hoewel de procedure niet geheel risicovrij is, kunnen geschikte pre-transfusietesten helpen het risico te minimaliseren en toch maximale voordelen te bieden voor anemische katten.
Bij katten met ernstige bloedarmoede kan bloedtransfusie een levensreddende procedure zijn. Deze transfusies worden op dezelfde manier toegediend als bloedtransfusies bij mensen; dezelfde basisprincipes van transfusiegeneeskunde zijn van toepassing, hoewel er verschillen zijn in bloedgroepen.
Bij de meeste bloedtransfusies bij katten wordt bloed afgenomen van een donorkat. Bloedvervangers, zoals Oxyglobin®, zijn ook beschikbaar en kunnen worden gebruikt als er geen bloeddonor beschikbaar is.
De duur van een bloedtransfusie varieert, afhankelijk van het volume van de transfusie en de medische toestand van de kat. Over het algemeen worden de meeste transfusies gegeven over een periode van één tot drie uur.
Er bestaat niet zoiets als een universele donor in de geneeskunde van kattentransfusies. Katten ontwikkelen van nature antistoffen tegen de bloedantigenen die ze niet hebben.
De kosten van een bloedtransfusie bij katten kunnen variëren van $ 500 tot 2.000, hoewel de kosten zelfs hoger kunnen zijn bij ernstig zieke katten of katten die complicaties ervaren die verband houden met hun bloedtransfusie.
