Denise Mankin, DVM, had op een late avond dienst in een spoedeisende dierenkliniek in Des Moines, Iowa, toen Yeller, een Labrador Retriever, met een verse rugwond werd binnengebracht. Yeller was neergeschoten nadat hij uit zijn huis op het platteland was ontsnapt.
Nadat hij Yeller had gestabiliseerd met IV-vloeistoffen, antibiotica en pijnstillers, opende Mankin de buik van de hond om bloed te vinden dat zijn buikholte vulde. Een kogel had de dunne darm van Yeller op vijf verschillende locaties geperforeerd, en twee van de plaatsen bloedden hevig. Binnen enkele ogenblikken kelderde zijn bloeddruk. Terwijl Mankin wanhopig werkte om de bloedtoevoer naar zijn beschadigde darm af te sluiten, kreeg Yeller een hartstilstand. Hartmedicijnen herstelden de hartslag van Yeller en donorbloed, dat was opgewarmd voor transfusie, werd in hem gepompt.
Als uw hond een noodbloedtransfusie nodig zou hebben, zou uw dierenarts dan toegang hebben tot bloed om het leven van uw hond te redden?
Diergeneeskunde is steeds geavanceerder geworden, met trends die parallel lopen met die in de menselijke geneeskunde - inclusief de toegenomen vraag naar hondenbloed en dus formele bloedbankdiensten. Goed uitgeruste privé-noodklinieken onderhouden vaak hun eigen bloedbanken. Kleinere klinieken kunnen afhankelijk zijn van lokale bloeddonorprogramma's of bankdiensten kunnen worden verleend door universitaire veterinaire academische ziekenhuizen. Er zijn ook enkele commerciële en non-profit bloedbanken voor dieren opgericht.
Volgens de wereldberoemde dierenarts W. Jean Dodds, CEO en oprichter van Hemopet in Garden Grove, Californië:"Ondanks deze inspanningen wordt niet aan de meeste behoeften van het land voldaan. De vraag is groter dan het aanbod en de individuele klinische programma's zijn mogelijk niet gestandaardiseerd om de veiligheid en werkzaamheid te garanderen. Een gecoördineerde nationale inspanning is nog steeds een essentiële volgende stap om maximaal gebruik te maken van wat beschikbaar is en passende procedurele normen vast te stellen.”
Het University of Georgia's College of Veterinary Medicine in Athene is een van de vele dierenartsscholen die een bloeddonorprogramma voor honden (en katten) hebben. Het programma maakt gebruik van grondig gescreende donorhonden van het personeel van de veterinaire school, studenten en docenten. De UGA-bloedbank produceert bijna 400 eenheden product per jaar en bedient alleen intensive care-patiënten die worden behandeld in het ziekenhuis voor kleine dieren van de universiteit; het levert geen bloed aan externe veterinaire klinieken. Ondanks dit volume kan de UGA-bloedbank niet volledig voldoen aan de vraag van het veterinaire ziekenhuis van de universiteit - bloedproducten vervallen, soms is de vraag te hoog - dus ook zij bestelt af en toe bij een nationale hondenbloedbank.
Er zijn voor- en nadelen aan het verkrijgen van bloed of bloedproducten van een lokale donor en bloedbanken. Volgens Dr. Dodds:"Zolang de lokale donor bloedgroepcompatibel is en wordt gescreend op infectieziekten, is dit bloed - mits op de juiste manier verzameld en bereid - net zo heilzaam als bloed verkregen van de handvol commerciële veterinaire bloedbanken in het land , grote veterinaire noodklinieken en instellingen zoals het Animal Medical Center in New York, of bloeddonorprogramma's voor veterinaire scholen die hun klinische academische ziekenhuizen bedienen.
“Het voordeel van de producten van een dierenbloedbank is bewezen kwaliteit, bereid volgens algemeen aanvaarde veterinaire transfusiegeneeskundige normen of voorschriften (alleen Californië) en beschikbaarheid. Bloed van deze bloedbanken kan tot 46 dagen gekoeld bewaard worden (verpakte rode bloedcellen) en tot 5 jaar ingevroren (versgevroren plasma).”
Er zijn een aantal acute en chronische aandoeningen waarvoor uw hond moet worden behandeld met bloed of bloedproducten. "Acute aandoeningen omvatten trauma, chirurgie, acute hemolytische anemie of bloedingen door ongelukken zoals rattenvergiftiging of door een erfelijke bloedingsziekte", zegt Dr. Dodds.
"Chronische aandoeningen omvatten chronische ziekten, kanker, chemotherapiereacties, immuungemedieerde vernietiging van bloedcellen, terugkerende bloedingen van een erfelijke aandoening, leverfalen, beenmergfalen of nierfalen."
Bloedtransfusies zijn niet goedkoop. Bij UGA kosten sommige hondenbloedcomponenten $ 150 tot $ 300 per eenheid, en tot $ 500 voor volbloed. Een hond die aan een acute crisis lijdt, kan op één dag alleen al voor $ 1.000 aan bloedproducten nodig hebben.
De meest gebruikte bloedbestanddelen zijn volbloed, verpakte rode bloedcellen, vers en bevroren plasma en cryoprecipitaat. Een van de missies van Dr. Dodds is om de veterinaire gemeenschap voor te lichten over het efficiënt en veilig gebruik van deze kostbare hulpbron, inclusief het gebruik van bloedcomponenten in plaats van volbloed voor transfusies.
Volbloed wordt rechtstreeks afgenomen bij een donordier. Het kan onmiddellijk of gekoeld worden gebruikt voor toekomstige transfusie of scheiding in bloedcomponenten. Volbloed bevat rode bloedcellen, stollingsfactoren en sommige witte bloedcellen en bloedplaatjes, maar alleen als het binnen 24 uur na afname wordt gebruikt. Volbloed is over het algemeen gereserveerd voor gebruik in acute gevallen waarin de patiënt een grote hoeveelheid bloed heeft verloren.
Verpakte rode bloedcellen (PRBC's) zijn een geconcentreerde bron van rode bloedcellen. Dit is de geprefereerde bron van rode bloedcellen voor de meeste medische behoeften; PRCB's zijn langer houdbaar dan volbloed, vermijden het risico van "vochtvolume-overbelasting" bij gecompromitteerde patiënten en vormen minder risico op ongunstige immunologische reacties op plasma-eiwitten.
Vers plasma is in wezen bloed waaruit de rode bloedcellen zijn verwijderd; het wordt soms 'bloedplaatjesarm plasma' genoemd. Vers bevroren plasma is hetzelfde, alleen bevroren. Bloedplaatjesrijk plasma is precies hoe het klinkt; bloedplaatjes (ook bekend als trombocyten) spelen een cruciale rol bij de bloedstolling. Als een hond te weinig bloedplaatjes heeft, kan er overmatig bloedverlies optreden. Bloedplaatjesrijk plasma kan worden gegeven aan honden met een disfunctie van de bloedplaatjes, of ter ondersteuning van oncologische patiënten bij wie de bloedplaatjes zijn beschadigd door chemotherapie. Cryoprecipitaat is een plasmaconcentraat dat geïndiceerd is voor de behandeling van ernstige bloedingen (of in afwachting van een operatief veroorzaakte bloeding) veroorzaakt door tekorten aan plasmafactor VIII, von Willebrand-factor of fibrinogeen.
De meesten van ons zijn bekend met het concept van "bloedgroep" - de uitdrukking gaat trouwens in het voordeel van de uitdrukking bloedgroep. Bij honden zijn er minstens 12 verschillende hondenbloedgroepen; 6 komen vrij vaak voor. Bloedgroepen worden bepaald door de aan- of afwezigheid van verschillende antigenen op het oppervlak van de rode bloedcellen van de hond; deze staan bekend als Dog Erythrocyte Antigenen (DEA) en worden geïdentificeerd door nummers, zoals 1.1, 1.2, 3 en 4. Om de zaken nog verwarrender te maken, kan een hond meer dan één groep hebben; hij kan bijvoorbeeld worden "getypt" als DEA 4 en 7, of DEA 1.1, 4 en 7!
Net als bij mensen is er voor honden een “universele donor” bloedgroep:DEA 4. Als de noodsituatie niet levensbedreigend is, kunnen commerciële dierlijke bloedproducten zoals verpakte rode bloedcellen en vers ingevroren plasma door uw dierenarts worden besteld voor nachtelijke levering overal in Noord-Amerika. Deze bloedproducten zijn meestal afkomstig van zogenaamde "universele donor" -honden; echt universeel donorbloed is automatisch compatibel met het rode bloedceltype van elke ontvangende hondenpatiënt.
Net als mensen kunnen honden ook last hebben van bijwerkingen op getransfundeerd bloed of bloedproducten van honden met een ander type dan het hunne. Transfusiereacties treden zelden op bij de eerste transfusie, maar een transfusie van een hond met een andere bloedgroep dan de ontvanger zal het immuunsysteem van de ontvanger gevoelig maken voor dat type. Latere transfusies met hetzelfde type bloed zullen in de toekomst een ongunstige transfusiereactie veroorzaken. Dit is de reden waarom bloedtypering voor "herhaalde klanten" erg belangrijk is.
Noodklinieken van dierenartsen houden over het algemeen bloedtyperingsapparatuur op kantoor bij de hand, zodat ze het bloed van uw hond kunnen typen voordat ze hem een noodtransfusie geven, maar deze kits zijn minder betrouwbaar dan tests die worden uitgevoerd door veterinaire laboratoria. Het bloed van uw hond naar een laboratorium laten sturen om te typen wordt sterk aanbevolen door veel veterinaire experts. Het is goedkoop en gemakkelijk, en als uw hond een ernstig medisch noodgeval of trauma heeft gehad, kan het van tevoren hebben van de informatie ongelooflijk nuttig zijn.
"Het is altijd medisch verantwoord om de bloedgroep van het donorbloed te kennen, en als het niet van een universele donor is, moet ook de bloedgroep van de ontvangende patiënt bekend zijn", zegt Dr. Dodds. "Zelfs als er een noodtransfusie is gegeven tussen twee honden van een onbekend type, kunnen de donor en de ontvanger altijd achteraf een bloedtypering krijgen voor toekomstig gebruik."
"Crossmatching" is een ander laboratoriuminstrument dat de serologische compatibiliteit (of incompatibiliteit) tussen een donor en ontvanger kan bepalen. Bij een kruismatch worden rode bloedcellen van de donor gemengd met plasma van de ontvanger. Als er in het ontvangende plasma antilichamen aanwezig zijn tegen antigenen op de rode bloedcellen van de donor, kunnen transfusiereacties optreden. Reeds getransfundeerde honden moeten worden gecrossmatcht voorafgaand aan volgende transfusies, zelfs als de transfusie van de vorige donor is.
Commerciële bloedbanken voor dieren in Californië zijn gesloten kolonies van honden (of katten) en worden bij wet gereguleerd door het State Department of Food &Agriculture. Deze bloedbanken hebben een vergunning en worden jaarlijks door de staat geïnspecteerd.
In de staat Californië is de commerciële verkoop van vrijwillig donorbloed van huisdieren in privébezit niet toegestaan.
W. Jean Dodds, DVM, richtte in juli l99l de eerste particuliere 501(c)(3) non-profit bloedbank voor dieren op, Hemopet. Het doel van Dr. Dodds was om voor dieren te doen wat het Amerikaanse Rode Kruis voor mensen deed:een nationale bloedbank en een onderwijsnetwerk ontwikkelen. Hemopet bedient vandaag meer dan 2000 veterinaire klinieken in de VS, Canada en Hong Kong.
De gelicentieerde faciliteit van Hemopet herbergt een kolonie gezonde hondendonoren - allemaal Greyhounds die zijn gered uit de race-industrie - van universele bloedgroep (DEA 4). Commerciële bloedbanken voor dieren in Californië worden bij wet gereguleerd door het State Department of Food &Agriculture. Hemopet's Greyhounds worden gehouden in een uitstekende omgeving, gescreend op een inclusieve lijst van pathogenen, actueel op alle vaccinaties en gecastreerd. Ze hebben ook toegang tot 24-uurs veterinaire zorg ter plaatse. Ongeveer 200 donoren wonen in de nieuwe, grote faciliteit van Hemopet en maken deel uit van een nieuw redding-donor-adoptieprogramma, Pet Life-Line.
U moet uw dierenarts vragen of uw plaatselijke veterinaire noodhospitaal bellen om te zien of zij een vrijwillig donorprogramma hebben. Uw hond kan een vrijwillige bloeddonor zijn als hij of zij minstens 50 pond weegt, een stabiel temperament heeft, een jonge, gezonde volwassene is en, indien een vrouw, bij voorkeur gesteriliseerd is (om invloeden van de warmtecyclus te voorkomen). Om als donor te kwalificeren, wordt een volledig gezondheidsonderzoek uitgevoerd, samen met laboratoriumtests voor CBC, serumchemie, screening op bloedingsziekten (bijvoorbeeld voor de ziekte van Von Willebrand), hartwormcontrole en screening op meer algemene infectieziekten die door bloed worden overgedragen.
Geregistreerd veterinair technicus Anna Santos werkt al 13 jaar aan het University of Georgia College of Veterinary Medicine, Small Animal Veterinary Teaching Hospital in Athene. Ze zorgt jaarlijks voor duizenden intensive care-patiënten in het ziekenhuis en leidt het donor- en transfusieprogramma. Ze legt uit dat bloeddonatie van honden geen probleem is voor de hond - hoewel het juiste temperament helpt! De tijd tussen het plaatsen van een naald (om bloed af te nemen) totdat deze wordt verwijderd, is slechts ongeveer acht minuten. Santos beschrijft het als zeer vergelijkbaar met de ervaring van het doneren van bloed bij het Rode Kruis, helemaal tot aan de "cookies" die na de donatie aan patiënten worden verstrekt! Elke afspraak duurt minder dan een half uur, maar de verzorger van de donorhond moet bereid zijn om een significante toezegging aan het programma te doen:UGA vereist dat de hond elke twee maanden langskomt om te doneren gedurende een periode van een jaar. Dit is geen ongebruikelijke eis van hondenbloedbanken.
Na twee uur operatie en nog eens vier uur aan de beademing, herstelde Yeller (de Labrador die was neergeschoten) volledig. De combinatie van deskundige veterinaire zorg en donorbloed redde zijn leven. Dr. Mankin zegt dat ze nog nooit een patiënt heeft verloren door gebrek aan bloed; haar kliniek had altijd bloed bij de hand of had een donorhond in de buurt voor bloedafname als hun voorraad op was. Hoeveel levens heeft ze gered met donorbloed? "Wauw, er zijn zoveel verhalen!"
Lisa Rodier levert regelmatig bijdragen aan WDJ. Ze woont in Alpharetta, GA, met haar man en een senior Bouvier.
