Een gezond voedingspatroon is een krachtig wapen bij het bevorderen van een goede gezondheid en kan ook worden gebruikt om gezondheidsgerelateerde problemen te helpen beheersen. In deel 1 hebben we gekeken hoe obesitas en diabetes direct kunnen worden beïnvloed door het dieet van een huisdier. Nu gaan we nader bekijken hoe voedsel invloed kan hebben op urinekristallen, een aandoening die bekend staat als kristalurie, en urinestenen, een aandoening die bekend staat als urolithiasis.
Hoewel urine van honden en katten voor ongeveer 95 procent uit water bestaat, is het nog steeds een complexe oplossing die stoffen bevat die de vorming van minerale kristallen en urinestenen (ook wel urolieten genoemd) kunnen veroorzaken of voorkomen. Urinekristallen zijn microscopisch kleine structuren, terwijl urolieten grotere rotsachtige klompjes mineralen zijn die vaak zichtbaar zijn zonder een microscoop. Urinesteenvorming kan overal langs de urinewegen voorkomen en afhankelijk van waar de steen zich bevindt, kan het een niersteen of een blaassteen worden genoemd. Blaasstenen komen vaker voor dan nierstenen; beide kunnen echter leiden tot een ernstige ziekte wanneer ze irritatie of pijn veroorzaken of zelfs de urinewegen blokkeren, zodat uw huisdier niet kan plassen. Kristallen in de urine leiden niet automatisch tot steenvorming in de urine, maar vormen wel een risicofactor voor steenvorming.
Urinekristallen en -stenen zijn gemaakt van verschillende mineralen en verbindingen, zoals magnesium, ammonium, fosfaat, calcium en oxalaat. De meest voorkomende soorten kristallen en stenen bij katten en honden zijn struviet (ook bekend als magnesium, ammonium en fosfaat) en calciumoxalaat. Als uw huisdier nier- of blaasstenen ontwikkelt, zal uw dierenarts aanbevelen een monster naar een specifiek laboratorium te sturen zodat het mineraalgehalte kan worden vastgesteld. Door te weten welke mineralen zich in een urinesteen bevinden, zal uw dierenarts een behandelplan aanbevelen, meestal inclusief geschikt voer om uw trouwe viervoeter te behandelen en mogelijk te helpen voorkomen dat stenen opnieuw optreden.
Struvietkristallen en -stenen
Bij katten begrijpen we niet helemaal wat leidt tot struvietkristal- en steenvorming. Maar we weten wel dat urine-pH, mineraalconcentraties in voedsel en waterconsumptie allemaal factoren zijn die een rol spelen. Omdat zich struvietkristallen vormen in alkalische urine, bevatten veel kattenvoer ingrediënten die de urine zuurder maken. Lagere niveaus van magnesium en fosfor in het dieet van een kat leiden tot lagere concentraties van deze mineralen in de urine, waardoor het risico op struvietkristallen wordt verminderd. Ten slotte, aangezien verdunde urine lagere concentraties kristal- of steencomponenten bevat, wordt een verhoogde waterconsumptie aanbevolen voor katten met urineproblemen, vaak door ingeblikt of nat voedsel aan het dieet toe te voegen.
In tegenstelling tot katten worden struvietkristallen en -stenen bij honden voornamelijk geassocieerd met bacteriële urineweginfecties. Behandeling van de infectie is essentieel om het probleem op te lossen.
Struvietstenen kunnen worden geëlimineerd door middel van urohydropropulsie (een procedure waarbij steriele zoutoplossing wordt gebruikt om stenen uit de blaas te persen), cystoscopie (inbrengen van een heel klein buisje met een camera waarmee de stenen zichtbaar en verwijderd kunnen worden), chirurgie of het geven van therapeutische diëten die zijn samengesteld om stenen oplossen. Bij honden is lithotripsie (gebruik van schokgolven of laser om de steen te breken) een andere optie. Dierenartsen raden vaak aan om langdurig een therapeutisch dieet te geven om herhaling van urinekristallen of stenen te voorkomen.
Calciumoxalaatkristallen en stenen
Net als bij struviet bestaan er nog veel onduidelijkheden over de precieze oorzaak van calciumoxalaatstenen. Onderzoek wijst uit dat een verlaagde urine-pH en urine met een hoog calcium- of oxalatengehalte een huisdier vatbaar maakt voor het ontwikkelen van dit soort kristallen. Er kan sprake zijn van diëten die een hoge zuurgraad van de urine veroorzaken. De incidentie van huisdieren met calciumoxalaatstenen is de afgelopen 30 jaar toegenomen en kan verband houden met het toegenomen gebruik van voedingsmiddelen die urine verzuren.
In tegenstelling tot struvietstenen kunnen calciumoxalaatstenen niet worden opgelost door het dieet van het huisdier te veranderen. Deze stenen moeten worden verwijderd door middel van urohydropropulsie, cystoscopie, chirurgie of lithotripsie. Voedsel kan worden gebruikt om de vorming van extra stenen te voorkomen. Dierenartsen zullen vaak een voorgeschreven dieet aanbevelen dat verdunde urine bevordert met een neutrale pH, optimale hoeveelheden calcium en magnesium en gecontroleerde natriumspiegels. Het voeren van blikvoer of het toevoegen van water aan hoogwaardig, goed verteerbaar droogvoer is een goede manier om katten en honden meer verdunde urine te laten produceren.
Veel andere gezondheidsproblemen kunnen worden aangepakt door middel van een dieet, hoewel niet noodzakelijkerwijs alleen met voedsel. Wanneer honden en katten gezondheidsgerelateerde aandoeningen ontwikkelen die hen ervan weerhouden om diëten te eten die zijn ontworpen voor gezonde huisdieren, dan kunnen ze het meest profiteren van speciaal ontworpen voedsel. Als u vragen heeft over het dieet van uw huisdier, bespreek uw zorgen dan met uw dierenarts.
