Een schilferige huid, door eigenaren van gezelschapsdieren vaak "roos" genoemd, is een veelvoorkomende aandoening bij honden en katten. Hoewel het vaak "geen probleem" kan zijn, is overmatige schilfering soms een symptoom van iets ernstigers. Dit artikel gaat in op de verschillende oorzaken van een schilferige huid bij honden en katten en hoe ze kunnen worden behandeld.
De epidermis van de huid heeft vijf lagen:de basale laag (die zorgt voor nieuwe huidcellen die migreren naar het oppervlak van de epidermis), de doornuitsteeksel, de granulaire laag, de heldere laag en de hoornlaag (het stratum corneum, de bovenste laag van de epidermis die het lichaam van het huisdier beschermt tegen aanvallen van buitenaf). De cellen van het stratum corneum worden constant afgestoten, omdat het technisch gezien dode huidcellen zijn. Deze dode cellen worden vervangen door cellen uit de basale laag. Het proces van het afstoten van dode cellen en het vervangen ervan door nieuwe cellen duurt bij huisdieren ongeveer 22 dagen. Wanneer dit proces wordt onderbroken, ontstaat er schilfering en dit wordt gezien als de witte schilfers die we schilfers (of "roos") op de huid en vacht noemen.
De aanwezigheid van schilfers is op zichzelf niet specifiek voor een ziekte, maar duidt eerder op een storing in het normale groeiproces van de epidermale laag van de huid. Overmatige schilfering op de huid duidt op een probleem (dat al dan niet ernstig kan zijn) dat moet worden onderzocht.
Er zijn tal van oorzaken van schilfering, dus er moeten tests worden uitgevoerd om de specifieke oorzaak en dus de juiste behandeling te bepalen. In mijn praktijk komen de volgende oorzaken het meest voor:
Hoewel deze externe oorzaken van een schilferige huid het meest voorkomen, zijn er ook interne oorzaken. Schildklier- en bijnieraandoeningen kunnen de huid en het haar aantasten, maar dat geldt ook voor elke andere inwendige ziekte, waaronder kankers, diabetes en aandoeningen van de lever en de nieren.
Bij het bepalen van de oorzaak van een schilferige huid bij een hond of kat, begin ik meestal met eenvoudige tests die ik op kantoor kan doen, zoals een huidafkrabsel (op zoek naar mijten en luizen), en een huidcytologie (op zoek naar gisten en bacteriën) . Ik stuur ook een bloedprofiel om te zoeken naar problemen zoals schildklier- en bijnieraandoeningen, en voer een fecale analyse uit (op GI-parasieten) en urineonderzoek (om de nier- en blaasfunctie te evalueren).
Als ik met deze tests geen diagnose krijg en vermoed dat verder onderzoek nodig is, plan ik het huisdier in voor een huidbiopsie. Hierdoor kan ik een paar kleine stukjes aangetaste huid verwijderen zodat de patholoog microscopisch kan beoordelen, en voor de microbioloog om te kweken en te zoeken naar bacteriën in (vooral MRSA, een ernstige vorm van stafylokokken infectie waarover ik in een vorig nummer schreef – zie AW Dec-Jan 2015/16).
Na dit onderzoek kom ik tot een diagnose. Als er geen diagnose wordt gesteld, wordt de schilfering niet veroorzaakt door een van de genoemde ziekten en behandel ik het huisdier met holistische therapieën om het probleem onder controle te houden (en mogelijk te genezen). Als een definitieve diagnose wordt gesteld (hypothyreoïdie, schurft, huidinfectie, enz.), wordt de juiste behandeling gegeven, samen met regelmatig wassen, vetzuren en antioxidanten.
Omdat schilfering een huidaandoening is, is het logisch om het plaatselijk te behandelen door middel van shampoo. Verschillende ingrediënten in de shampoo kunnen de epitheelsnelheid normaliseren, overtollige kalkaanslag verwijderen en pathogene organismen doden die kunnen bijdragen aan schilfering. De ingrediënten die voor dit doel typisch in conventionele huisdierenshampoos worden aangetroffen, zijn selenium, salicylzuur, koolteer (alleen voor honden, omdat het te giftig is voor katten) en ketoconazol (een krachtig antischimmelmedicijn). Over het algemeen reageren milde gevallen van schilfering op ingrediënten zoals selenium of salicylzuur, terwijl ernstigere gevallen een "hardere" behandeling met koolteershampoos kunnen vereisen.
Net als bij mensen met roos is frequent baden belangrijk. Ik raad gewoonlijk aan om één tot twee weken dagelijks met shampoo te wassen, en daarna een onderhoudsprotocol van één tot drie keer per week.
Voeding en supplementen spelen ook een belangrijke rol bij het onder controle houden van een schilferige huid.
Een schilferige huid van een hond of kat is lelijk en kan oncomfortabel zijn voor het dier, dus laat het nakijken door een dierenarts. De kans is groot dat het niet veel is om je zorgen over te maken, maar als het overdreven is, kan het duiden op een ernstiger aandoening, en hoe eerder het wordt opgemerkt, hoe beter de uitkomst voor je beste vriend.
