Op een of ander moment heeft elke hondenliefhebber een uitbarsting van slechte adem doorstaan van een vurige hondengenoot. Een stinkende adem komt zo vaak voor bij puppy's dat de uitdrukking zelf een belediging is geworden, zoals in:"Verdwaal, hondenadem!"
Toch lijkt een vermelding van het idee van preventieve mondhygiëne voor honden sommige mensen raar, zo niet bijna belachelijk. “Tandenborstels voor honden? Je maakt een grapje!”
Maar het is geen grap. Kauw op deze bevindingen:een epidemiologisch onderzoek van de Universiteit van Minnesota uit 1995 onder 67.000 honden en katten toonde aan dat orale aandoeningen de meest voorkomende klinische ziekte bij honden en katten zijn. En een studie van de Kansas State University uit 1996 toonde aan dat parodontitis geassocieerd is met chronische inwendige orgaanziekten van het hart, de nieren en de lever.
Onze eigen hondenhouderijpraktijken zijn verantwoordelijk voor de meeste factoren die bijdragen aan de slechte conditie van de helikopters van onze honden, inclusief de voeding die we voor onze honden geven en door mensen ontwikkelde fokprogramma's.
Gelukkig betekent dit dat hondenbezitters ook de macht hebben om deze ongezonde trend te keren:je kunt hun tanden observeren op vroege tekenen van problemen, zodat je kleine problemen kunt behandelen voordat ze verergeren; je kunt ze voedingsondersteuning geven voor een gezond gebit en tandvlees; en u kunt helpen hun tanden schoon te houden. Door een doordacht plan voor tandheelkundige gezondheid te implementeren, kunt u ervoor zorgen dat de tanden van uw hond bijdragen aan zijn levensduur en levenslust, om nog maar te zwijgen van het verser maken van de "kussen" van zijn hondje!
De focus van alle tandheelkundige zorg is het verwijderen van tandplak, dat bestaat uit een mengsel van orale bacteriën, bacteriële suikers, speekseleiwitten en voedsel en celresten, en tandsteen, of tandsteen, dat bestaat uit een mengsel van gemineraliseerde concreties van speekselcalcium- en fosfaatzouten en plaque. De aanwezigheid van tandplak op de tanden kan tandvleesontsteking of "gingivitis" veroorzaken, zichtbaar als een rood worden van het weefsel langs de tandvleesrand. (Tartaar veroorzaakt niet direct gingivitis; de tandsteen dient eerder als een plek voor plaque om zich te verzamelen en voor bacteriën om zich te vermenigvuldigen.)
Bij honden zijn "gaatjes" in de tanden zeldzaam; het is gingivitis die grote schade aanricht aan de gezondheid van de hond. Aanvankelijk is het de pijn van gingivitis die de kwaliteit van leven van de hond vermindert; honden gebruiken hun mond niet alleen om te eten of te drinken, maar ook voor verzorging, sociale interactie en spelen met speelgoed. Als een hond zijn mond niet wil gebruiken voor een van deze activiteiten, kunnen zijn tandvleesproblemen verergeren door een verminderde bloedsomloop.
Als de gingivitis zich ontwikkelt tot een volledige infectie, kan de hond erg ziek worden. "Eén enkele geïnfecteerde wortel kan een hond - of een persoon trouwens - ernstig ziek maken", waarschuwt Dr. Nancy Scanlan, een dierenarts met een holistische praktijk in Sherman Oaks, Californië. "En een orale infectie kan voortdurend in je bloedbaan terechtkomen en elders in het lichaam problemen veroorzaken. Het kan grote schade aanrichten aan de gewrichten, longen, nieren, lever. . . je kunt met één tandje meerdere lichaamsproblemen krijgen.” Leer hier de tekenen en symptomen van geïnfecteerde tanden bij honden.
Zoals hierboven vermeld, zijn hondenbezitters verantwoordelijk voor veel van de factoren die bijdragen aan de slechte conditie van het slechte gebit van hun hond. Niemand zal dit waarschijnlijk uit de eerste hand verifiëren, maar het is onwaarschijnlijk dat wilde hoektanden zoals wolven en coyotes de gebitsproblemen van gedomesticeerde honden delen, grotendeels omdat onze honden hun tanden niet op dezelfde manier gebruiken als hun wilde broeders. De scherpe voortanden van honden zijn ontworpen om door weefsel te snijden en rauw vlees te scheuren; de krachtige kaken en stevige achterste tanden worden het best gebruikt voor het knagen aan en het verbrijzelen van botten. Wilde hoektanden die zich dagelijks met deze activiteiten bezighouden, hebben over het algemeen sterke tanden die schoon zijn geschraapt, met gezond tandvlees.
Maar het efficiënte ontwerp van de tanden van de hond wordt verspild aan onze huisdieren, die meestal brokjes of ingeblikt voedsel eten. Hondentanden waren nooit bedoeld om op dit soort voedsel te kauwen. (Ironisch genoeg zijn het mensen die dit voedsel produceren en leveren aan onze honden, die tanden hebben die bij uitstek geschikt zijn voor het kauwen van klompjes droog hondenvoer - tandenknarsen met afgeplatte bovenkanten.) Ingeblikt en zacht voedsel is nog slechter voor de tanden van honden; ze missen zelfs de minimale schurende werking van droogvoer en bevatten meer suikers die bijdragen aan tandaandoeningen. Ik durf te wedden dat de beledigende uitdrukking "hondenadem" zijn oorsprong vindt in de jaren vijftig, toen de commerciële hondenvoerindustrie werd geboren en het voeren van commercieel bereid voedsel aan honden de riguer werd.
Mensen hebben ook de gebitsproblemen van hun honden versneld door honderden generaties fokken om een enorme variëteit in de vorm en grootte van honden te creëren, vooral in de hondenkop. Unieke kenmerken zijn in de loop van de tijd in verschillende rassen verfijnd; toch hebben de meeste honden 42 permanente tanden, ongeacht de grootte of vorm van de kaak. Bij veel rassen heeft dit geleid tot tandplak, wat kan leiden tot meer tandplak, gingivitis (ontsteking van het tandvlees) en uiteindelijk tot tandverlies en infectie. Tegenwoordig zijn tandextracties routine in een groot aantal rassen; zonder extracties zouden veel honden de overvolle, disfunctionele monden die ze hebben geërfd niet kunnen overleven.
Hoewel af en toe professionele reiniging belangrijk is, is tandenpoetsen volgens Dr. Eisner de beste manier om tandplak van de tanden van de hond te verwijderen.
Elke tandenborstel met zachte haren kan worden gebruikt; het hoeft geen speciale borstel voor honden te zijn, hoewel verschillende fabrikanten innovatieve borstels hebben die de taak iets gemakkelijker kunnen maken.
Nylabone maakt bijvoorbeeld een handige tweezijdige borstel waarmee je beide kanten van een tand tegelijk kunt schrobben. De borstelharen van Crazy Dog's "Easy Grip PetAdent" zijn voor hetzelfde doel in een halve cirkel gerangschikt. De borstelharen van de PetAdent zijn zwart, naar verluidt omdat ze gemakkelijker te zien zijn tegen witte tanden. Verschillende fabrikanten maken ook rubberen of plastic "vingertop" -borstels die u als een vinger van een handschoen aantrekt; ze hebben borstelharen aan de punt. Four Paws Products maakt een borstel met lange steel met een grote kop aan het ene uiteinde en een kleine kop aan het andere - ideaal voor honden met een lange neus en grote honden. Deze nieuwigheden zijn nuttig, maar niet noodzakelijk.
Er is echter één tandenborstelproduct op de markt waar Dr. Eisner fel tegen is:de Plaque Whacker. De reinigingsborstel op dit apparaat lijkt op het schrobmateriaal waar keukensponzen soms mee worden ondersteund, alleen is het veel stugger. Dit apparaat is brutaal tegen delicate mondweefsels en het dunne glazuur van hondentanden. Het kan ook microscopisch kleine etssporen op de tanden veroorzaken, waardoor er plekken ontstaan voor plakaanhechting.
Tandpasta is niet nodig om de tanden van de hond schoon te krijgen, hoewel het het project gemakkelijker kan maken. Gebruik echter geen spullen uit het medicijnkastje van uw gezin. Speciale tandpasta's met vlees- of pindakaassmaak voor honden hebben twee voordelen:ze zijn veel aantrekkelijker voor honden dan mint-tandpasta's voor 'mensen', en ze bevatten stoffen die beter geschikt zijn om de bacteriën in de hondenmond te doden.
Tandpasta's kunnen op twee manieren werken:mechanisch en chemisch. Sommige bevatten inerte schurende materialen zoals calcium of silicaat, die een belangrijke mechanische rol spelen bij het verwijderen van tandplak en ander materiaal van de tanden en het tandvlees. Maar zelfs die pasta's zonder schuurmiddelen kunnen een mechanische rol spelen door de borstelharen van een tandenborstel te smeren voor een betere werking.
Tandpasta's kunnen ook chemisch werken. Tegenwoordig wordt een verscheidenheid aan stoffen gebruikt om de bacteriën te doden die zich lenen voor plaquevorming. Twee van dergelijke stoffen zijn chloorhexidine en hypothiocyanaat. De eerste doodt de aërobe (zuurstofafhankelijk)
bacteriën die vaak worden aangetroffen in een gezonde hondenmond. Dit laatste is gericht op het doden van de pathogene (ziekteverwekkende) anaërobe bacteriën die zich vermenigvuldigen in en "infecteren" parodontale pockets in een ongezonde hondenbek. Welk type product u gebruikt, hangt af van de conditie van het parodontale gebied van uw hond (de tandvlees-/tandrand). Als de hond strak, roze tandvlees en tanden met weinig tandsteen heeft, zijn de chloorhexidineproducten geschikter. De hypothiocyanaatproducten zijn nuttig wanneer bekend is dat de hond parodontale problemen heeft.
Al deze stoffen zijn verkrijgbaar in verschillende toedieningssystemen:tandpasta's (die over het algemeen op de tanden en het tandvlees worden geschrobd), gels (plaatselijk op het tandvlees aangebracht), vloeibare spoelingen (die in de mond worden gespoten), kauwsnacks van ongelooide huid met de stoffen, en kleine stoffen kussentjes (die op de tanden en het tandvlees worden geveegd). Volgens Eisners schatting zijn de tandpasta's en de ongelooide huid het meest effectief, vanwege de schurende werking die ze bieden; het minst nuttig zijn de pads.
"Als je nadenkt over je eigen tandenpoetservaringen, is het gemakkelijk om deze verschillende vormen te beoordelen", zegt hij. “Het doel is om de tandpasta op zoveel mogelijk oppervlakken van tanden en tandvlees aan te brengen. Een voordeel van de vloeistoffen is dat ze gemakkelijk in spleten en gaatjes in de tanden en het tandvlees van de hond spoelen. Maar een tekortkoming is dat ze geen schurende of schrobbende werking hebben; stel je voor dat je alleen mondwater gebruikt en nooit je tanden poetst.”
Eisner vindt de tandreinigingspads het minst bruikbare toedieningssysteem, omdat ze de tandpasta niet op elk oppervlak van de tanden of het tandvlees van de hond kunnen afleveren, noch de tanden zeer efficiënt kunnen schrobben.
Iedereen is het erover eens dat het gebit van honden schoon moet zijn. Maar zodra we beginnen te praten over manieren om tandplak van de tanden van onze honden te verwijderen, ontstaan er ruzies. De mensen die dat beweren door onze honden een dieet te geven dat zo dicht mogelijk bij dat van wilde hoektanden ligt (voornamelijk bestaande uit rauw vlees en botten), beweren dat honden in staat moeten zijn om helemaal alleen schone tanden te behouden. Anderen zeggen dat het voeren van rauw vlees en botten tijdrovend, duur en potentieel gevaarlijk is voor de hond. Honden kunnen doodgaan door het binnenkrijgen van bacteriën in rauw vlees en splinters van botten, beweren ze, en ze zijn meer dan blij om de tanden van hun hond te poetsen, als dat nodig is om hun honden "veilig" te houden voor de valkuilen van het vlees en de botten dieet.
Een waarheid die boven de strijd staat, is dat je niet hulpeloos hoeft toe te kijken terwijl er sinistere gebeurtenissen plaatsvinden in de bek van je hond. Het is duidelijk dat er voor- en nadelen zijn aan elke benadering van tandheelkundige gezondheid. Zoals altijd zul je de opties moeten kiezen die het meest logisch zijn voor jou en je hond.
Dat gezegd hebbende, houd er rekening mee dat de meeste dierenartsen beweren dat professionele evaluatie het eerste deel van een goed tandgezondheidsprogramma is. Een mondeling examen moet een integraal onderdeel zijn van elke veterinaire controle, te beginnen bij het eerste gezondheidsonderzoek van een puppy. Uw dierenarts zal de beet van uw puppy controleren om er zeker van te zijn dat de tanden goed in elkaar passen, en om het losraken van haar melktanden (of "baby") en de doorbraak van haar permanente tanden te controleren.
Normaal gesproken lossen de wortels tijdens het afstoten van de melktanden op en vallen de pas losgemaakte tanden eruit om plaats te maken voor de blijvende tanden. Wanneer wordt gezegd dat deze melktanden "vastgehouden" zijn, komt dat omdat de wortels niet normaal zijn opgelost. Als een tand scheef doorbreekt, of als de melktanden behouden blijven, kan uw dierenarts beoordelen of er al dan niet tussenbeide moet komen bij een extractie, of dat een of andere methode van orthodontie moet worden gebruikt om dolende tanden op de juiste plaats te brengen.
Naarmate uw hond ouder wordt, kan uw dierenarts ook de toestand controleren van de tanden die uw hond mogelijk heeft afgebroken of tot op het puntje is afgesleten. Deze aandoeningen vereisen niet altijd behandeling, maar ze moeten worden gecontroleerd op tekenen van infectie of andere problemen met de wortels.
Naast onderzoeken zijn veel dierenartsen van mening dat honden minstens één keer per jaar profylactische tandenpoetsen moeten hebben om de algehele gezondheid te ondersteunen - hoewel sommige hondenbezitters zich zorgen maken over de anesthesie die nodig is voor deze procedures (zie link naar rechts). In een poging om de hond aan zo min mogelijk drugs bloot te stellen, zolang het onderzoek uitwees dat de tanden van een hond schoon en wit waren, zouden sommige dierenartsen het overslaan van de jaarlijkse reiniging goedkeuren.
Maar gezien het aantal ernstige gezondheidsproblemen dat slechte tanden kunnen veroorzaken, pleiten andere dierenartsen voor een agressiever preventieplan. Volgens Edward Eisner, DVM, Diplomate of the American Veterinary Dental College:"Idealiter zou een hond zijn tanden binnen de eerste 18 maanden van zijn leven moeten laten reinigen. Een perfect moment om dit te doen is terwijl de hond wordt verdoofd voor sterilisatie of castratie. Gebitsreinigingsbezoeken moeten ook een educatieve sessie met de eigenaar van het huisdier omvatten, om tandenpoetsen te leren."
Tijdens dit eerste educatieve bezoek stelt Eisner voor dat dierenartsen de interesse van de eigenaar in tandheelkundige zorg thuis peilen. The suggested interval between teeth-cleaning visits, he says, will depend on the condition of the dog’s mouth and the owner’s interest in or ability to maintain the dog’s clean teeth.
According to Dr. Eisner, a thorough cleaning will include ultrasonic scaling to remove plaque and calculus above and beneath the gumline, in addition to manual work with hand-held dental tools. Periodontal therapy, he describes, goes a step beyond routine cleaning, by scaling the root surfaces. Finally, polishing the tooth surface is accomplished with a tiny, vibrating rubber cup and abrasive dentifrice to discourage plaque adherence.
One of the reasons these thorough cleanings are necessary, says Eisner, is because dogs with periodontal disease may or may not exhibit problems. Their owners may report nonclinical signs of tooth problems, without recognizing them as such. These behaviors include poor self-grooming, incessant nose licking, hesitancy to open or close the mouth all the way, decreased chewing of toys or treats, pawing at the mouth, facial rubbing, head or mouth handling shyness, or a sudden preference for soft food. Other symptoms include bad breath, sneezing, and one-sided nasal discharge.
Owners of small dogs and older dogs need to devote more time and attention to their dogs’ teeth, says Eisner, because these dogs have a much higher incidence of periodontal disease than do large or young dogs. “In a situation of chronic inflammation, the bone will shrink away from the gums at a rate of 1.5 mm per year. An Akita tooth may have a root 30 mm thick, a Chihuahua only 5 mm thick. At the rate of 1.5 mm per year of bone loss, the Akita has time before there is a noticeable problem, but the Chihuahua has only a couple of years before radical therapy is needed,” Eisner says.
If the tartar buildup on your dog’s teeth becomes noticeable, or if he exhibits signs of gingivitis or infection, a thorough professional examination and cleaning should be performed, and more extensive dentistry may be required. Many people shy away from
these procedures due to fears of anesthetizing their dogs. But while it’s true that there are some risks associated with anesthesia, even veterinarians with completely holistic practices say that if a dog has a serious dental problem, the danger of failing to treat the problem is far greater than that posed by anesthetic.
The most common problems that can be suffered by dogs due to anesthesia are organ damage and, to a much lesser extent, asphyxiation due to aspiration of vomit or other fluid. These cases have diminished every year as more effective monitoring equipment and faster-acting drugs have been developed.
The purpose of anesthesia is to render the dog unconscious for a short period of time, as required for a medical procedure. A variety of drugs may be used in the process; to select the most appropriate drugs and the dosage, the attending veterinarian or veterinary anesthesiologist must have as much medical information as possible about the individual dog.
“Anesthetic protocols are designed for young, healthy animals,” explains Dr. James Gaynor, associate professor of anesthesiology at Colorado State University in Fort Collins. “To avoid injury or death from anesthesia, all others – such as geriatric patients, immune-compromised animals, organ-dysfunctional, or sick animals – need to have protocols designed specifically for the individual.”
Included in the information the anesthesiologist needs to consider is the expected duration of the procedure, the age, weight, and breed of the dog, and the dog’s past history of reactions to drugs. Drugs are removed from the dog’s body by the lungs, liver, or kidney, depending on the type of drug used, so if the dog is more than five or six years old (which increases the odds that he has metabolic problems), has a history of sensitivity to drugs, or has any history of liver, kidney, or heart problems, the anesthesiologist should require a blood test prior to surgery. The blood test will show whether or not the dog has elevated liver or kidney enzymes, which would indicate that these organs were not functioning optimally.
Most drugs used for anesthesia make the blood vessels dilate. Imagine water coming through a garden hose at high pressure. If the same volume of water was sent through a hose the size of a fire hose, though, the water would pass through with very reduced pressure. So when the dog’s blood vessels dilate, the blood pressure drops, which “pushes” the blood through the body – and most significantly, through the liver and kidney – at a slower rate. The liver and kidney are the main blood-purifying organs
in the body; if they cannot filter the blood at an adequate rate, toxins can quickly accumulate in the dog’s bloodstream to the extent that the organs may suffer permanent damage.
To counter these effects, veterinarians can alter their usual protocol in a number of ways. They can use drugs which require less participation from the liver and kidney to metabolize out of the dog’s system. They can also administer intravenous fluids
before and during surgery (imagine adding lots of extra water to the dilated fire hose) to increase the volume in the blood vessels, which keeps the blood pressure up. And by monitoring the dog’s blood pressure throughout the procedure, they can be alert to the need to adjust or even stop the anesthetic if the blood pressure gets too low.
The more monitoring equipment, the better, says Dr. Gaynor, though he admits that monitoring equipment (and another person in the operating room to operate it) can add quite a bit to the cost of any medical procedure that requires anesthesia. “Monitoring blood pressure is the most critical,” says Gaynor. “While this adds expense to the overall procedure, for geriatric dogs, or those with a poor health history, the more precise level of drug administration makes the expense worthwhile.” The precision of today’s monitors, Gaynor says, have led to “the discovery of drugs that allow sicker patients to be anesthetized in a safer manner with fewer adverse effects than ever before.”
Dogs are generally intubated (a tube for breathing is passed down their throats to deliver anesthetic gas and oxygen directly to their lungs) so that they don’t accidentally inhale water or other fluids; lots of water is used in the dog’s mouth during teeth cleaning. In addition, the dog should be kept warm while under anesthesia; some clinics provide a special, heated waterbed or warming blankets during the procedure.
Most veterinarians require (or at least request) that a surgical patient spend the night prior to surgery at their clinics. This is to guarantee that a dog gets absolutely no food for 12 hours or water for six hours before surgery; dogs sometimes vomit as they are losing or gaining consciousness, and if the stomach is not empty, there is a danger that the dog will aspirate the vomit and asphyxiate. It’s not necessary for the dog to spend the night at the clinic, as long as the dog’s owner can keep the dog from food or water for the required periods.
If a dog responded poorly to anesthesia in the past, the veterinarian will want to review the drug combination and dosage last used on the dog, and make some changes. Using a different drug may prevent the dog’s nausea.
Today, anesthetics take effect and leave the body much more quickly than in even the recent past. The drug of choice for today’s veterinarians is isofluorene, a gas anesthetic with minimal effects on the cardiovascular, liver, and kidney systems. It also provides for rapid recovery, even after hours of use, and so is deemed safe for even geriatric patients.
Rapid recovery is the reason that Dr. Nancy Scanlan, a holistic veterinarian with a practice in Sherman Oaks, California, prefers to use only this type of gas for old dogs and dogs with a history of kidney and liver problems. “It stops acting the second you turn off the gas,” says Scanlan. The main drawback to using only gas anesthesia is that some animals experience a few moments of stress and panic when the gas mask is first placed over their nose and mouth.
A more common protocol for young and healthy animals involves the use of a drug (or combination of drugs) injected prior to receiving gas anesthesia. These drugs calm the dog, making him sleepy and compliant prior to receiving gas anesthesia; they are also responsible for his “dopiness” following surgery.
Following the dental work, the veterinarian may opt to administer a “reversal,” a drug that quickly brings the dog back to full alertness. The reversal decision rests largely on the expected need for pain reduction. A healthy dog who had a simple teeth cleaning shouldn’t require it, but a dog who required extractions or root planing can benefit from a couple of drowsy, pain-free hours post-surgery.
According to Dr. Scanlan, anesthesia is absolutely contraindicated (not recommended) only when a dog is already on death’s door; it’s not a surprise situation. “These are the dogs that have
blood panels (results of blood tests) that are all wrong — the white count is high, the red count is low, and every enzyme in the body is elevated,” Scanlan describes.
“Though the expert anesthesiologists say it can be done, I’m real nervous about putting these dogs under anesthesia. If a dog came in with (blood test) results like this, and he had obviously infected teeth in addition to other health problems, I’d rather try to treat him with echinacea (for the infection) and antioxidants and hope for the best,” she says.
If your dog is obviously ill, and his blood tests fit the above description, your veterinarian will undoubtedly discuss your options with you long before making an appointment to proceed with dental work.
No matter what your dog’s health, it’s a good idea to ask your veterinarian how he or she plans to anesthetize your dog for a dental — or any other — procedure. While a layman can’t be expected to be able to determine whether or not a veterinarian is a skilled anesthesiologist, dog owners should be as informed as possible about the procedures, so they can gauge whether the doctor’s level of caution and knowledge is on a par with their own comfort level.
“People should have the notion that anesthesia is dangerous,” says Dr. Gaynor, suggesting that consumers should seek out the best-equipped clinic with the most experienced personnel for their dog’s medical procedures. “If administered inappropriately, there is potential for killing an animal, even with ‘safe’ drugs. I like to lead off my lectures to veterinary students with the adage, ‘There are no safe anesthetics, only safe anesthetists.”
There are dog-care experts who feel that brushing and cleaning a dog’s teeth is completely unnecessary if the dog is fed a diet similar to that of his wild ancestors. One of the most well-known advocates of this approach is Dr. Ian Billinghurst, an Australian veterinarian and author of “Give Your Dog a Bone,” published in 1993. Billinghurst says that a diet of raw foods, particularly bones and meats, stimulate health in the whole animal in every way, but particularly for oral health.
Billinghurst states in his book, “Prior to recommending bones as an essential part of a dog’s diet, I had to deal with masses of revolting, stinking, disease-ridden mouths, just like every other vet. Gradually, as my clients took my advice and fed their dogs bones, that unpleasant job was on the wane.”
Due to the vocal advocacy of holistic breeders and veterinarians like Billinghurst, the number of people who feed their dogs only meaty bones and other raw foods is increasing. Yet most conventionally trained veterinarians are still warning their clients about the dangers of such a diet. They tell horror stories about dogs with bones stuck in their throats and dogs with intestinal impactions caused by bone consumption.
“The jury is still out among conventional veterinarians, mainly due to the problems associated with a dog eating too many, or the wrong kinds of bones,” comments veterinary homeopath and nutritionist Dr. Jan Facinelli, of Denver, Colorado. “However, dogs can learn to handle raw foods and bones, especially if they are started young, in controlled situations. I see a number of dogs who eat only raw and home-cooked foods, and, generally, they are very healthy animals. There’s something about fresh foods that contributes to good nutrition – and good nutrition supports healthy gums and teeth.”
Dr. Facinelli recommends that her clients feed their dogs large knuckle bones with cartilage on the joints as a good chewing source with teeth cleaning benefits.
But other holistic practitioners feel that if a dog’s diet is truly healthy, and he has plenty of opportunities to exercise his teeth and gums, he should not require any routine dental cleaning. Facinelli, however, feels there’s no substitute for occasional toothbrushing. “The benefits of brushing the dog’s teeth are huge, even if it’s just once every two weeks,” she says. “Plus, it takes just five minutes, and is well worth the effort.”
Today, necessity is the mother of marketing; as a result, there are literally thousands of products advertised as beneficial to dogs’ dental health. And, of course, there are also thousands of opinions about the dangers or virtues of each of these products.
For instance, rope-based toys have gained popularity as “dog dental floss,” and there are dozens of toys that incorporate knotted ropes into their designs:mint-scented ropes, ones that “crackle,” ropes with plastic pieces that are meant to be chewed, and so on. As consumption of these products increases, increasing numbers of veterinarians are extracting rope and string from various parts of their patients’ anatomy. The same can be said of every other type of toy; most veterinarians have performed surgery on at least a few dogs with hunks of Nylabone, rawhide, Frisbee, or other toy materials impacted in their intestines.
We asked Eisner to help us formulate chew-toy recommendations. His first caution is to use simple common sense:watch your dog when he’s chewing on anything. “Each dog is different, and can be judged on a continuum, from irrational chewers to speculative ones,” Eisner laughs. Just because a dog has never chewed up or swallowed one toy is no guarantee that he won’t ingest the next one you give him, says Eisner. “Supervision is required any time you give your dog something to put in his mouth.”
Next, Eisner recommends choosing chews which either soften as the dog chews them, or products that “give,” but do not readily crack or split. One such toy is the Dental Kong, described by Eisner as, “a terrific device, made of non-harmful materials, and resilient.” What about rawhide chews, or animal products, such as pig ears? “There is dental benefit to rawhide, but it’s critical that you keep an eye out for little pieces coming off and being swallowed,” Eisner said. “When rawhide toys get soft enough to start coming apart, they must be taken from the dog.”
There has been much debate about the dangers of the preservatives and other chemicals present in rawhide. Holistic veterinarian Dr. Facinelli feels the benefits of rawhide as an oral cleaning device outweigh their chemical dangers. “You can’t be too rigid,” says Facinelli. “Of course you should limit your dog’s intake of additives, but look at the benefits of achieving a clean mouth!”
Eisner gives slower approval, and a stronger warning, to the concept of raw (never cooked) bones used as a dental cleaning agent. “Of course, raw bones can get the job done, but you must supervise your dog as a safeguard against the bone splintering and subsequent slivering. Without supervision, dogs can easily end up swallowing sharp pointy objects that may injure the delicate lining of the digestive tract,” he warns.
If a group of veterinarians who are dedicated to dentistry are able to form a consensus opinion better than the rest of the canine community, picking the best dental-health products for our dogs will soon be much easier! Recently, a number of interested veterinarians formed a group that is devoted to providing an objective, credible means of identifying veterinary dental products that are effective in controlling accumulation of plaque and tartar. Members of the group, the Veterinary Oral Health Council (VOHC), were concerned about the advertising “noise” in the marketplace, especially in the absence of any objective means of recognizing efficacious products.
“The VOHC is a new regulatory body that will function in a fashion parallel to the American Dental Association, endorsing products with a seal of acceptance for veterinary use,” Eisner describes. Based on the results of tests devised (but not conducted) by the Council, they will award a seal of approval for products that are shown to help control plaque and/or help control tartar. On the eve that this issue of WDJ is going to press, the VOHC is releasing its list of products that have been approved thus far.
This Council should also attract the involvement of the veterinarians who have special interests in dentistry, provide a concentrated source of information about developments in the field for interested dog owners – and journals!
