De geschiedenis van honden en mensen is uitgebreid, waarbij elk de invloed van de ander sterk heeft gevoeld. We vergeten soms dat honden allemaal één soort zijn, maar hun relatie met mensen heeft ervoor gezorgd dat honden evolueerden naar zo'n grote verscheidenheid aan verschillende vormen en maten, waardoor de rassen ontstonden die we vandaag kennen. Dankzij dit vermogen om zich aan te passen aan onze behoeften en hun niet aflatende geduld, toewijding en loyaliteit, verdienden honden de titel 'beste vriend van de mens'.
In dit artikel onderzoekt James Wellbeloved de geschiedenis van hond en mens en ontdekt hij hoe elk de ander door de tijd heen heeft beïnvloed.
Gedomesticeerde honden maken deel uit van de zoogdierfamilie Canidae en zijn van dezelfde wolfachtige hond als moderne wolven. Het is moeilijk in te schatten wanneer onze huisdieren zijn geëvolueerd van hun wilde voorouders, vanwege de grote hoeveelheid tijd die sindsdien is verstreken. Het is echter bekend dat deze evolutie minstens 15.000 jaar geleden heeft plaatsgevonden en volgens sommige schattingen is dit zelfs 40.000 jaar geleden!
Net als bij het bepalen van de leeftijd van de soort, is het moeilijk om de geografische oorsprong van honden te kennen. Mensen waren in deze tijd veel nomadischer en reisden vrijer om te leven, wat het vaststellen van een specifieke locatie moeilijk maakt. Niettemin geloven wetenschappers over het algemeen dat gedomesticeerde hoektanden zich hebben ontwikkeld in Oost-Europa of Centraal-Azië. Sommigen geloven dat de ontwikkeling tegelijkertijd op deze plaatsen kan hebben plaatsgevonden.
Honden en mensen begonnen voor het eerst samen te werken terwijl mensen nog in jager-verzamelaarsamenlevingen leefden. Er wordt aangenomen dat wolven in de buurt van menselijke nederzettingen zouden hebben geleefd, met de bedoeling om te aaseten. Dit is waar de band duizenden jaren geleden begon; de wolven zouden van de mensen kunnen aaszoeken en de mensen zouden kunnen profiteren van hun scherpe hondenzintuigen en jachtinstinct.
Er wordt gedacht dat de nabijheid van deze mensen en vroege honden beide soorten in staat stelde de waarde van een partnerschap te erkennen, en dus begonnen wolven te reizen met nomadische menselijke stammen. Tijdens dit reizen vond een natuurlijke selectie plaats waarbij de honden met huiskenmerken meer succes hadden en zich dus voortplantten en deze eigenschappen doorgaven.
De volgende fase in de geschiedenis van honden vond plaats als gevolg van een verandering in de manier waarop mensen leefden. Naarmate menselijke samenlevingen zich ontwikkelden, kwamen meer geavanceerde technologie en technieken in gebruik.
Cruciaal voor de ontwikkeling van honden was het houden van vee. Er wordt geschat dat deze verandering plaatsvond tussen 7.000 en 9.000 jaar geleden. Waar honden eerder werden gebruikt vanwege hun scherpe jachtgevoel, werden ze vervolgens gebruikt om vee te hoeden en te bewaken, zoals schapen of koeien.
Dit betekende ook een verandering in de manier waarop honden werden gefokt, en mensen begonnen honden te fokken met eigenschappen die beter geschikt waren voor dit nieuwe doel. Dit zorgde voor diversificatie van de soort, waardoor het dichter bij het grote scala aan honden kwam dat we tegenwoordig kennen en waar we van houden.
Zoals eerder vermeld, bracht de ontwikkeling van menselijke samenlevingen diversificatie van de hondensoort met zich mee. Naarmate samenlevingen complexer werden, deden ook de dingen die mensen van hun honden vroegen. Naarmate er nieuwe eisen kwamen, veranderden mensen de kenmerken waarop ze zich concentreerden als het ging om het fokken van hun honden. Deze veranderingen leidden tot de creatie van nieuwe rassen, waarbij bijzondere fysieke en gedragskenmerken werden benadrukt.
Er wordt geschat dat er aan het begin van de bronstijd vijf soorten honden bestonden. Dit waren wolfachtige honden, zichthonden (zoals een moderne windhond), staande honden en herdershonden. Deze zijn ontstaan uit het door mensen fokken van honden. Zo werden snelzichthonden gefokt in het Midden-Oosten voor edelen, terwijl Europeanen krachtige mastiffs fokten om hun eigendom te beschermen.
In de loop van de geschiedenis van honden is het aantal doelen dat samenlevingen hebben gevonden voor honden toegenomen, waarbij het verder gaat dan alleen functionele behoeften. Heersers in China fokten kleine honden, zoals chihuahua's, als metgezellen voor rijke families. In het oude Egypte waren honden zelfs bekleed met religieuze overtuigingen, waardoor ze als goddelijk werden beschouwd. Alleen leden van het koningshuis mochten rashonden bezitten, ze kleedden ze meestal in met juwelen getooide halsbanden - wat niet iets is dat we zouden aanbevelen - en overlaadden ze met duur voedsel en bedienden. Honden werden zowel bronnen van emotionele steun voor mensen als praktisch.
In de loop van de millennia die zijn verstreken sinds de oude Egyptenaren hondengoden beschouwden, zijn er duizenden verschillende hondenrassen ontstaan. Bovendien hebben samenlevingen over de hele wereld hun relaties met hun honden ontelbare keren veranderd.
Er zijn samenlevingen, zoals in Oost-Azië, waar honden niet langer in hoog aanzien worden gehouden en in plaats daarvan in praktische dan in emotionele termen worden beschouwd. Westerse samenlevingen daarentegen hechten veel belang aan de relaties tussen honden en mensen. In het Verenigd Koninkrijk zijn honden al honderden jaren een van de meest populaire huisdieren, hoewel het meest populaire ras door de jaren heen verandert. In de jaren 1800 was de Sint-Bernard bijvoorbeeld de hond die het meest werd gehouden, maar tegenwoordig is het populairste ras Labradors.
Wetenschap betekent dat mensen nu een beter begrip hebben van onze emoties en relaties dan ooit tevoren, en dit omvat de banden tussen honden en mensen.
Studies hebben aangetoond dat wanneer honden en mensen elkaar in de ogen kijken, een chemische stof genaamd oxytocine vrijkomt in de hersenen van beide dieren. Dit gebeurt ook wanneer twee mensen in elkaars ogen staren. Deze chemische stof geeft ons een gelukkig gevoel en vertelt ons dat we een positieve verbinding moeten maken met de ogen waarin we kijken.
Dit toegenomen begrip van de emotionele band tussen mensen en honden betekent dat we ze nu enorm waarderen - hoewel misschien nog steeds niet zoveel als de oude Egyptenaren. Honden worden zelfs in westerse landen gebruikt als therapiehonden en om stress op de werkvloer te verlichten.
Dus daar hebben we James Wellbeloved's gids voor de geschiedenis van honden en mensen. Zoals we kunnen zien, is de relatie tussen onze twee soorten tot stand gekomen door een lange reis, maar het gezegde 'de beste vriend van de mens' is nog nooit zo waar geweest als vandaag.
