Zoals iedereen die heeft geprobeerd er een bij zijn staart op te tillen, weet, kunnen salamanders en salamanders deze lichaamsdelen zonder nadelige gevolgen weggooien. Na verloop van tijd hebben we geleerd dat ze niet alleen staarten kunnen regenereren, maar ook hart-, hersen- en ruggenmergweefsel... delen van elk orgaan, zo blijkt, kunnen opnieuw groeien. Bovendien beschrijven onderzoekers het celregeneratieproces als "perfect" - de normale functie wordt hersteld en er zijn weinig of geen littekens. Salamanders hebben een speciale interesse voor mij. Ik heb heel veel soorten gehouden in dierentuinen en thuis, heb er verschillende in het wild bestudeerd en had zelfs de gelukkige gelegenheid om twee boeken over hun zorg te schrijven. Ik heb altijd gehoopt dat we de sleutel tot hun verbijsterende vaardigheden zouden vinden. Ik ben blij te kunnen melden dat een baanbrekende ontdekking ons nu een aantal antwoorden heeft gegeven en kan leiden tot onderzoek dat enorm nuttig is voor mensen die lijden aan een breed scala aan ziekten en verwondingen.
Gedownload naar Wikipedia Commons door Stan Shebs,
Intern vertonen amfibieën en mensen veel overeenkomsten. En hoewel de meesten zich bewust zijn van de medische betekenis van kikkerstudies en dissecties, weten maar weinig mensen dat de echte ster in het onderzoek naar amfibieën de Mexicaanse Axolotl, Ambystoma mexicanum, is. Studies van deze ongewone aquatische salamander hebben geleid tot belangrijke vooruitgang op vele gebieden, waaronder genexpressie, neurobiologie en regeneratie van ledematen/organen.
Ironisch genoeg is dit waardevolle proefdier bijna uitgestorven in het wild (zie het onderstaande artikel). Bijna alle miljarden individuen die momenteel in het laboratorium en in de handel in huisdieren worden gehouden, kunnen hun oorsprong waarschijnlijk herleiden tot exemplaren die in 1864 zijn verzameld in het Xochimilco-meer en naar Parijs zijn verscheept. Je kunt meer lezen over de natuurlijke geschiedenis en zorg van dit fascinerende wezen in de artikelen die hieronder zijn gelinkt.
Mexicaanse Axolotls werden gebruikt in een onderzoek dat onlangs het mysterie rond de regeneratie van ledematen heeft gekraakt. Schrijven in de uitgave van 21 mei 2013 van The Proceedings of the National Academy of Sciences, onderzoekers van het Australian Regenerative Medicine Institute onthulden dat het vermogen om ledematen te regenereren afhankelijk is van het immuunsysteem van de salamanders. Immuuncellen die bekend staan als macrofagen regelen het proces.
Wanneer macrofagen worden verwijderd, verliezen axolotls hun vermogen om ledematen te regenereren en kunnen ze, net als 'minder-bionische' dieren, alleen littekenweefsel vormen op de plaats van een amputatie. Deze bevinding kwam als een verrassing, aangezien men eerder dacht dat macrofagen het regeneratieproces remden of negatief beïnvloedden.
Geüpload naar Wikipedia Commons door Eugene van der Pijll
Hoe de macrofagen, of cellen van het immuunsysteem, erin slagen om deze verbazingwekkende prestatie te leveren, en of ze ook de regeneratie van andere weefsels en organen regelen, wacht op verder onderzoek. Het is te hopen dat inzichten in de mechanica van regeneratie ooit van toepassing zullen zijn op menselijk medisch onderzoek.
Interessant is dat studies hebben aangetoond dat veel andere wezens ooit ledematen konden regenereren, maar die vermogens verloren naarmate ze zich in de loop van de tijd ontwikkelden. Maar het "grondwerk" kan er nog steeds zijn, wachtend om "aangezet" te worden ... misschien zelfs in ons. Vooruitstrevende onderzoekers zijn van mening dat de informatie die we uit salamanderstudies halen, een rol kan spelen bij de behandeling van hart- en leveraandoeningen, littekengenezing en de regeneratie van menselijk weefsel.