Liefde op het eerste gezicht. Zie meer foto's van vogels. Voor elke 100 huwelijken in IJsland zijn er 31 echtscheidingen; in België is het echtscheidingspercentage bijna 60 procent; en voor elke twee huwelijken in de Verenigde Staten valt er weer een uit elkaar [bron:CDC, NationMaster.com]. Misschien kunnen mensen hier het een en ander van de vogels leren:meer dan 90 procent van alle vogels is monogaam, wat betekent dat ze een in wezen exclusieve relatie onderhouden, of een paarband , met slechts één lid van het andere geslacht [bron:Gill].
Ganzen zijn bijzonder kieskeurig als het gaat om hun loyaliteit. Ze staan bekend om de langlopende paarobligaties die ze vormen. Dus wat is hun geheim? Wat maakt deze watervogels zo succesvol in hun relaties, en waarom zouden ganzen voor het leven paren?
Hoe mooi het ook zou zijn om het succes van de vogels toe te schrijven aan hun onsterfelijke liefde voor elkaar, het is waarschijnlijk gewoon puur en simpel egoïsme. In zijn tweede editie van Ornithology concludeert Frank Gill dat monogame relaties gewoon "een tijdelijke wapenstilstand tussen egoïstische, competitieve individuen" kunnen zijn in plaats van een "spirituele, coöperatieve samenwerking".
De reden hiervoor is relatief eenvoudig - paringssystemen worden over het algemeen bepaald door de regeling die de fokmogelijkheden van de deelnemers maximaliseert. In het geval van monogamie lijkt een relatief exclusieve relatie de optimale regeling voor beide geslachten.
Net als menselijke relaties, brengen vogelparen een reeks opofferingen en afwegingen met zich mee. Hoewel de gans in de verleiding kan komen om af te dwalen en een paar rendez-vous erbij te regelen, zou zijn eigen partner hierdoor kwetsbaar worden voor andere mannetjes. Dergelijk overspelig gedrag kan zijn partner er ook toe aanzetten om hem in de steek te laten of zichzelf te wreken door een eigen flirt te hebben - waardoor zijn vaderlijke bijdrage aan het aanstaande kroost wordt verwaterd [bron:Gill].
Bovendien neemt de tijd die besteed wordt aan het flirten met andere ganzen de belangrijke taak weg om te helpen bij de verzorging van de jongen. Evenzo lopen vrouwtjes die in de verleiding komen om af te dwalen het risico hun partner te vervreemden en gedwongen te worden het broed alleen groot te brengen. In tegenstelling tot andere dieren, zoals reptielen, vliegen volwassen vogels niet zomaar weg zodra de eieren zijn gelegd.
Dit wil echter niet zeggen dat ganzen - of vogels trouwens - zo deugdzaam zijn als ze lijken. DNA-testen hebben aangetoond dat mannelijke vogels in sommige gevallen onbewust jongen grootbrengen die niet eens familie van hen zijn, tot 40 procent van de kuikens [bron:Holladay]. Deze onderzoeken hebben aangetoond dat een groot percentage "monogame" vogels af en toe deelneemt aan extra paar copulaties . In wezen, sociaal monogaam dieren creëren sterke huiselijke partnerschappen met één partner, maar zijn niet altijd trouw.
Een grote gelukkige familie Sociale monogamie - wanneer twee dieren een levenslang paar vormen en samen nakomelingen vormen, maar mogelijk niet seksueel exclusief zijn - lijkt ganzen het beste van beide werelden te bieden [bron:Bryner]. Mannetjes verspreiden hun sperma door extra paar copulaties aan te gaan met af en toe een vrouwtje; vrouwtjes verbeteren de conditie en gezondheid van hun kroost door een monster van sperma te krijgen van een verzameling mannetjes; en beide geslachten hebben baat bij een onmisbare partner die zal helpen hun jongen groot te brengen.
De monogamie die door ganzen wordt beoefend, helpt ervoor te zorgen dat hun jongen zullen overleven tot ze volwassen zijn. Jonge ganzen zijn zeer vatbaar voor schade, net als de meeste babyvogels, en volwassenen moeten weken of maanden voor hun welzijn zorgen om ervoor te zorgen dat ze de kindertijd overleven. Zonder de hulp van een partner zouden vrouwtjes bijvoorbeeld niet in staat zijn de voedingsreserves aan te vullen om hun nieuwe broed in stand te houden.
Het hebben van twee ouders die de huishoudelijke taken verdelen, vermindert ook aanzienlijk de belasting van het beschermen van eieren en het zorgen voor jongen. Volwassen mannetjes verdedigen het broedgebied van het paar standvastig, zodat de vrouwtjes zich kunnen concentreren op het vinden van voedsel en het uitbroeden van hun eieren. Bovendien hebben ganzenparen een hogere sociale rangorde dan die van niet-gekoppelde ganzen, waardoor ze toegang krijgen tot betere foerageermogelijkheden en betere broedplaatsen. Zoals je waarschijnlijk hebt gezien bij het voeren van ganzen in een vijver, zijn deze vogels zeer competitief en kan het voor een enkele vogel moeilijk zijn om alleen aan voldoende middelen te komen.
Hele families staan nog hoger op de sociale totempaal, dus misschien is het niet verwonderlijk dat ook de jongen van gepaarde ganzen succesvoller zijn dan de nakomelingen van een one night stand. Ze zullen eerder opgroeien om succesvol te fokken en de afstamming van hun ouders voort te zetten [bron:Raveling]. Je zou het misschien kunnen vergelijken met het nageslacht zijn van een goedbetaalde filmster of staatshoofd -- je bent niet gegarandeerd van succes, maar je krijgt zeker een voorsprong op de concurrentie.
Naast de bovengenoemde voordelen tonen onderzoeken aan dat ganzen met sterke familiebanden meer nakomelingen produceren dan ganzen zonder dergelijke banden. Vanwege het "partner-bekendheidseffect", zien gepaarde ganzen hun reproductieve succes toenemen gedurende de eerste zes tot elf jaar van het partnerschap [bron:Black]. Biologen denken dat dit gebeurt omdat ze in staat zijn om hun gedrag te verfijnen en hun inspanningen te coördineren om optimale hulpbronnen te verwerven. Gevestigde paren delen ook een bekendheid met vaak bezochte sites, zodat ze kunnen putten uit elkaars expertise van de bijbehorende roofdieren, beschikbaar voedsel en broedgebieden van de sites.
Een verdere bevestiging van de waarde van sociale monogamie bij ganzen is het feit dat hun voortplantingscycli in zo'n korte tijdspanne plaatsvinden vanwege de beperkte duur van de beschikbare hulpbronnen. Het paren begint bijna onmiddellijk na het vinden van goede broedplaatsen, en de groei van de kuikens vindt plaats op hetzelfde moment dat hun voedsel - zegge en grassen - groeit. Elk seizoen tijd verspillen aan het zoeken naar een partner zou de tijd die ganzen hebben om zich voort te planten te kort doen. Het feit dat de meeste ganzen een paarbanden hebben opgebouwd, stelt hen in staat om zonder vertraging te beginnen met nestelen.
In voorspoed en tegenspoed; voor rijker, voor armer -- in een wereld waar het allemaal draait om het zo vruchtbaar mogelijk verspreiden van je zaad in de volgende generatie, doen deze vogels er alles aan om ervoor te zorgen dat hun DNA voortleeft.
