De sfinx – gespeld met een “i” – is een verraderlijk monster uit de Griekse mythologie dat raadsels spuwde en genadeloos terroriseerde iedereen die ze niet kon beantwoorden.
De Sphynx - gespeld met een "y" - is een haarloos kattenras dat niet meer kan verschillen van zijn naamgenoot. Ondanks de vaak strenge uitdrukking van de Sphynx, is het een vrolijke kat die, volgens sommige liefhebbers, "grappen" vertelt, clowns om aandacht vraagt en opgewonden naar de deur komt rennen als zijn baasje thuiskomt van zijn werk.
De Sphynx is zonder twijfel een showstopper. Je zult nooit een gesprek verliezen als er een nieuw iemand langskomt als er een Sphynx in huis is. Een Sphynx is niet zomaar een huiskat zonder haar; een Sphynx heeft een geheel eigen uiterlijk en fysiologie.
Een Sphynx is een middelgrote kat, middelgroot, met een sterk, stevig lichaam en elegante poten. Een Sphynx heeft een tonvormige kist en een volle, ronde potbuik waardoor de kat eruitziet alsof ze net een goede maaltijd heeft gehad (en waarschijnlijk had ze dat ook). Een Sphynx heeft ongewoon dikke voetzolen op ovale poten waardoor ze eruitziet alsof ze op kleine kussentjes loopt, en een paardenzweep die taps toeloopt naar het einde en daar soms een klein plukje heeft.
Maar het gezicht! Het gezicht is wat deze kat zo bijzonder verbazingwekkend maakt. De Sphynx heeft een driehoekige kop, met een sterke en goed ontwikkelde kin, en wijd uitstaande ogen die sommigen als citroenvormig beschrijven. Hij heeft extra grote, vleermuisachtige oren die 2-3 centimeter hoog kunnen zijn, en rimpels in overvloed. Het hele effect is een "levende waterspuwer", in de mooiste zin.
Maar de meest opvallende fysieke kwaliteit van de Sphynx-kat is niet een van haar unieke kenmerken. Het is het gebrek van een functie.
Als we katten beschrijven of een naam geven, verwijzen we vaak naar hun prachtige vacht. We hebben langharige, kortharige en gekrulde rassen. We beschrijven hun vachtkleuringen met termen als calico, schildpad, tabby, tweekleurig en "zelf" (effen gekleurd). We werken verder uit en beschrijven "punten" (donkerdere markeringen op het gezicht, de poten en de staart), in elke toon, van gember tot kaneel en fawn.)[2]
Maar de Sphynx heeft geen vacht.
Eigenlijk is de Sphynx niet echt kaal. Hij heeft een fijne vacht van fuzz, en het gevoel van zijn huid wordt vaak vergeleken met de textuur van suède, of beschreven als een "boterachtig" gevoel. Op zijn huid zijn kleurpatronen te zien - de kleuren die er zouden zijn geweest als er vacht was geweest:er zijn stevige Sphynxen, tabby's en schildpadden.
Er kunnen snorharen (en wimpers) zijn of niet. Sommige Sphynxen vertonen volle snorharen, die contrasteren met hun anders haarloosheid. Sommige hebben gebroken of gekrulde snorharen, andere niet.
Al generaties, zelfs millennia, worden haarloze katten gerapporteerd. Ze omvatten, meest recentelijk, de Mexicaanse haarloze of Azteekse kat, die nu wordt beschouwd als een verloren ras.[3]
De eerste pogingen tot een formeel fokprogramma begonnen in 1966 in Toronto, Canada (daarom wordt de Sphynx-kat ook de Canadese Sphynx genoemd) toen een naakt kitten werd geboren in een nest van gedomesticeerde kortharen. Dit katertje heette Prune en werd teruggekruist met zijn moeder in een poging een haarloos kattenras te stichten.[4]
Een paar meer naakte kittens die op straat werden gevonden, werden aan het fokprogramma toegevoegd, maar de nakomelingen van deze dekkingen waren vaak ongezond. Veel van de vrouwtjes hadden stuiptrekkingen en kittens stierven in een ongelukkig tempo.
Ongeveer tien jaar later werden onverwachts twee afzonderlijke sets haarloze kittens geboren in Toronto en Minnesota. Deze kittens werden elk afzonderlijk gekruist met Devon Rex- en Cornish Rex-katten, en de meeste van de huidige Sphynx-katten stammen af van deze nesten.
Haarloosheid is een van nature voorkomende genetische mutatie. Het blijkt dat die haarloosheid een mutatie is in hetzelfde gen dat de gekrulde vachten van de Devon en Cornish Rexen produceert.
Merk op dat de Sphynx niet verwant is aan andere haarloze rassen zoals de Peterbald en Donskoy, die het resultaat zijn van verschillende genetische mutaties en verschillende temperamenten hebben.
“Volgt je rond als een puppy”, zei een Sphynx-eigenaar, wat toepasselijk is omdat andere termen die vaak worden gebruikt voor een Sphynx beschrijven worden vaker gebruikt om honden te beschrijven dan katten:vriendelijk, loyaal en liefdevol.
In feite wordt de Sphynx vaak beschreven als "deels kat, deels hond en deels aap", het laatste beetje omdat dit kattenras een beetje een clown is en een voorliefde heeft voor hoge plaatsen.
De Sphynx zoekt gezelschap en heeft aandacht nodig. Ze is sociaal en erg afhankelijk van haar baasje. Een Sphynx-kat vindt het niet prettig om voor langere tijd alleen gelaten te worden. Als je één Sphynx hebt, heb je er waarschijnlijk twee nodig (tenminste).
Een Sphynx-kat is spraakzaam en communiceert vaak in een vocabulaire van getjilp, gepiep en gejank.[5] Als je op zoek bent naar rust en stilte, is een Sphynx-kat misschien niet iets voor jou.
De Sphynx is een robuust kattenras, maar ze hebben wel een paar gezondheidsproblemen die het vermelden waard zijn.
Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) is een ongelukkig gezondheidsprobleem dat wordt geassocieerd met dit ras. De ziekte veroorzaakt een verdikking van de hartspier, die het vermogen om bloed in de aorta te pompen beïnvloedt. Symptomen zijn onder andere verlies van eetlust en lethargie, en soms collaps en plotseling hartfalen. HCM kan vaak worden gedetecteerd met een echocardiogram, dat kan worden gebruikt om de elektrische stromen in de hartspier te onderzoeken.[6]
De enige andere ernstige ziekte die met dit ras in verband wordt gebracht, is erfelijke myopathie, een aandoening die de spierfunctie aantast.[7]
Anders is de Sphynx vatbaar voor sommige huidproblemen, waaronder urticaria pigmentosa, dat korstige zweren veroorzaakt, evenals zonnebrand.
Sphynx-katten lijden ook aan parodontitis. Ze hebben regelmatig tandenpoetsen en tandheelkundige controles nodig, en velen vereisen uiteindelijk het trekken van tanden.
Een Sphynx moet worden beschermd tegen schade door de zon en ook tegen kou. Veel Sphynx-bezitters kopen speciale UV-blokkerende kleding om de gevoelige huid van hun katten te beschermen (kies alleen zachte stoffen, zoals katoen of fleece) en om ze warm te houden. Verwarmde of overdekte bedden bieden warme toevluchtsoorden voor een naakte kat, en magnetronbestendige verwarmingskussens zijn ook nuttig om de ongewoon hoge lichaamstemperatuur van deze katten op peil te houden (minstens twee graden hoger dan bij de meeste harige katten).[8]
Een Sphynx is een kat die alleen binnen is. Ze zijn erg gevoelig voor temperatuurschommelingen en moeten blootstelling aan direct zonlicht vermijden.[9]
Een Sphynx is geen onderhoudsarme kat. Hoewel Sphynx-eigenaren niet te maken hebben met verharing, moeten ze wel de vette huid van hun naakte kat onderhouden.
Ook al heeft een Sphynx-kat geen haar, zijn huid blijft oliën afscheiden die normaal gesproken de vacht gesmeerd en glimmend. Zonder vacht om die olie te absorberen en te verspreiden, hoopt het zich echter op, vooral in de oren en op de poten.
Zonder regelmatig wekelijks baden, kunnen de opgehoopte oliën, die bacteriën en schimmels herbergen, huidinfecties veroorzaken. Met name vuil hoopt zich op in de poten en oren en eigenaren moeten extra voorzichtig zijn om deze lichaamsdelen schoon te houden. Sphynx-bezitters zullen ook merken dat zonder intensief baden, de oliën worden overgebracht naar het beddengoed en de meubels in huis.
Lees voor meer informatie over het wassen van een kat.
Een Sphynx-kat heeft een vraatzuchtige eetlust, vermoedelijk om het warmteverlies bij te houden. Dit ras vereist een hoogwaardig, calorierijk dieet. Een Sphynx-kat is niet voor een eigenaar die niet kan of wil voldoen aan de boodschappen van deze kat.
Sommige Sphynx-katten zijn beroemd. Ted NudeGent speelde Mr. Bigglesworth, een kat van Dr. Evil in de Austin Powers Movies. Zijn trainer, Tammy Maples, beschreef de chemie tussen Ted en Mike Myers. "Toen Ted op de set verscheen voor het vervolg, had hij Mike al maanden niet gezien. Ted rende meteen naar Mike's schoot, sprong erin en begon te spinnen. Ik geloof dat Mike echt van Ted houdt. bleef langer in een scène dan gepland omdat hij in slaap viel op Mike's schoot."[10]
En Rachel, een personage uit Friends, adopteerde ooit een Sphynx genaamd Mrs. Whiskerson, in de aflevering getiteld 'The One with the Ball'.[11]
