Teenbonen zijn misschien wel het schattigste deel van de kat. Als je het ermee eens bent, vind je katten met extra tenen waarschijnlijk extra schattig.
Maar waarom hebben sommige katten een teveel aan tenen? Waardoor worden ze gevormd? Zijn extra tenen een teken dat een kat ingeteeld is? Is deze aandoening erg zeldzaam? Is het gevaarlijk voor een kat om extra tenen te hebben?
We beantwoorden al deze vragen (en meer) in dit bericht.
Je kunt ze wantvoetkatten, sneeuwschoenkatten, duimkatten, zesvingerige katten, schelpkatten en, als je uit Cardigan in Wales komt, Cardi-katten noemen.[1]
Maar het echte woord om katten met extra tenen te beschrijven, is 'polydactyl'. Voeg een "y" toe aan het einde en je hebt het woord "polydactylie", wat de naam is voor de toestand van het hebben van extra tenen.
Klinkt dat als Grieks voor jou? Nou, dat komt omdat het woord polydactyl is Grieks. "Poly" betekent "veel" en "daktulos" betekent cijfers, met andere woorden, vingers of tenen. Polydactylie betekent letterlijk 'veel tenen'.
Hoeveel is veel? Veel is niet meer dan het gebruikelijke aantal tenen van een kat:vier op elke achterpoot en vijf op elke voorpoot voor een totaal van 18 tenen. Merk op dat de vijf aan de voorkant de dauwklauw bevatten - de kleine extra teen aan de kant die de grond niet raakt.
Polydactyl katten kunnen wel negen tenen aan een poot hebben. Het komt veel vaker voor dat een kat al zijn extra tenen op de voorpoten heeft dan op de achterpoten. Het is zelfs zeldzaam dat een kat polydactylie alleen op de achterpoten heeft, en nog zeldzamer dat een kat het op alle vier de poten heeft.
Merk op dat de extra tenen meestal aan de duimkant van de poot verschijnen, maar dat ze zich ook aan beide kanten en in het midden kunnen vormen.[2]
Ik wil er eerst op wijzen dat polydactylie niet alleen iets voor katten is. Het is bekend dat het voorkomt bij mensen, honden, paarden, muizen, koeien, geiten, schapen, springbokken en vogels. Maar het komt veel vaker voor bij katten dan bij welke andere soort dan ook.
Het antwoord op de vraag over de oorzaak van polydactylie is ingewikkeld, maar begint met een gen genaamd Sonic Hedgehog, genoemd naar het personage van de videogame (wetenschappers zijn misschien dwazer dan we ze de eer geven).
Dit gen kreeg zijn naam toen wetenschappers voor het eerst een mutatie ontdekten in fruitvliegjes die ervoor zorgde dat de vliegen bedekt waren met fijne haartjes, waardoor ze eruitzagen als kleine egeltjes.
Het Sonic Hedgehog-gen is vergelijkbaar met het fruitvlieggen, maar is van toepassing op meer gecompliceerde dieren, zoals katten en mensen. Sonic Hedgehog is het gen dat een embryo vertelt hoe en waar vingers en tenen moeten groeien.
De mutatie die polydactylie veroorzaakt, zit niet in het Sonic Hedgehog-eiwit. Maar ver, ver weg op het DNA - zo ver zelfs dat het een wonder was dat het überhaupt werd gevonden - is er een soort schakelaar die Sonic Hedgehog in de poot reguleert. De mutatie die polydactylie veroorzaakt bij katten, mensen, muizen en andere dieren, zit in die schakelaar. Wanneer de schakelaar niet correct werkt, zorgt dit ervoor dat het Sonic Hedgehog-gen tenen groeit waar er geen tenen zouden moeten zijn.
Maar polydactylie wordt niet veroorzaakt door slechts één enkele mutatie. Bij de laatste telling waren er ten minste 13 bekende versies van de mutatie in de Sonic Hedgehog-schakelaar.[3] Er kunnen er zeker meer zijn.
Polydactylie is een genetische aandoening die wordt overgedragen van ouderkat op kitten. Het is dominant, wat betekent dat als een kitten slechts één polydactyly-gen van één ouder krijgt, het kitten extra tenen zal hebben. Dit is de moeite waard om te weten, omdat het betekent dat het voor katten gemakkelijker is om deze eigenschap door te geven aan hun baby's. Het betekent ook dat in bepaalde kattenpopulaties de aandoening relatief vaak voorkomt.
Het is echter geen teken dat een kat ingeteeld is. Het is gewoon een eigenschap, zoals oogkleur of vachtkleur, die van mama of papa wordt doorgegeven aan hun kittens.
Extra tenen komen vaker voor bij katten die op bepaalde plaatsen wonen. Polydactylie bij katten komt vaker voor aan de oostkust van Noord-Amerika – zowel Canada als de Verenigde Staten – en in Zuidwest-Engeland en Wales.[4]
De vraag - tot nu toe onbeantwoord - is of de Britten de katten naar de VS hebben gebracht (met name Boston, waar de handel begon), of omgekeerd.
We weten dat katten met extra tenen populair waren als scheepskatten. Ze werden als geluksbrengers beschouwd en sommige zeelieden geloofden dat de extra tenen deze katten betere knaagdierenjagers maakten. En hoewel we niet zeker weten waar de eerste polydactyl-katten vandaan kwamen, suggereert de informatie die we hebben dat havens die handel met Boston vestigden, plotseling hun eigen populaties van veeltenige katten ontwikkelden.
Het is dus waarschijnlijk dat polydactylie bij katten zijn oorsprong heeft in New England, dat de katten werden verwelkomd aan boord van schepen, maar vervolgens kustverlof namen in de volgende haven. Waar ze ook landden, ze begonnen hun eigen polydactyl kattengemeenschappen.
Waarom zijn er geen grote populaties polydactyl katten in andere delen van Europa? Historici geloven dat polydactyl katten mogelijk in verband zijn gebracht met hekserij in andere delen van de wereld. In plaats van gevierd te worden, werden ze opgejaagd en gedood, en konden ze zich dus nergens anders vestigen.
Er zijn absoluut geen andere gezondheidsproblemen die verband houden met dit specifieke genetische verschil bij katten. Het is puur een esthetische voorwaarde.
De extra tenen variëren van volledig functionerende vingers tot kleine stukjes zacht weefsel die niet echt aan het bot vastzitten.[5] Deze lossere tenen zijn mogelijk gevoeliger voor verwondingen.[6] Het is ook mogelijk dat een teen die niet volledig gevormd is een vervormd nagelbed heeft met de neiging om de teennagel in te groeien.
En extra klauwen hebben betekent ook extra nagelknipsels.
Maar er is niets anders om je zorgen over te maken met een polydactyle kat. Een studie van 100 katten (meestal Maine Coons), vergeleek polydactylen met niet-polydactylen op een aantal punten, waaronder hun reproductieve gezondheid, lengte en neiging tot andere misvormingen, en vond geen verschil tussen de twee groepen.[7]
De keerzijde van deze vraag is ook een vraag. Heeft het hebben van extra tenen voordelen voor een kat?
Google deze vraag en je krijgt allerlei leuke antwoorden, zoals extra tenen die polydactylen betere klimmers of jagers maken. Of dat grotere poten zorgen voor betere sneeuwschoenen in de sneeuw. Maar er is absoluut geen wetenschappelijk bewijs dat het hebben van extra tenen polydactylen op een bepaalde manier "beter" maakt - behalve het extra teen-bean-ding.
Een kat met een ziekte die feliene radiale hypoplasie wordt genoemd, kan extra tenen vormen, maar dit is geen polydactylie.
De mutatie voor deze genetische ziekte zit in een gen dat totaal niets met polydactylie te maken heeft. Deze ziekte produceert ongewoon kleine, verwrongen of ontbrekende botten, een van de twee belangrijke botten in de onderarm van een kat.[8]
Katten met deze ziekte hebben de neiging rechtop te zitten als een konijn of kangoeroe omdat hun korte voorpoten hun ruggengraat belasten en omdat het pijnlijk kan zijn om misvormde voorpoten te belasten.[9] Katten met radiale hypoplasie kunnen extra tenen ontwikkelen[10], maar hun tenen lijken meer op extra vingers dan op de want die veel polydactyl katten hebben.[11]
Sommige mensen houden zo van het uiterlijk van extra tenen dat ze eropuit willen gaan om een kat met deze eigenschap te kopen. Maar hier is iets dat het overwegen waard is:
Op een gegeven moment had 40% van de Maine Coon-katten extra tenen, [12] totdat fokkers opzettelijk de extra-teeneigenschap fokten. De huidige rasstandaard vereist een "normale" poot:groot en rond met zwaar getufte tenen.
Op dit moment wordt er in Nederland en België een poging gedaan om veeltenige Maine Coons terug te brengen. Maar deze poging is controversieel. De angst is een soort 'katten-tenen-wapenwedloop'. Zodra extra tenen iets worden om voor te fokken, kunnen fokkers zich laten meeslepen en proberen in zoveel mogelijk tenen te fokken. Hoeveel tenen is te veel voordat een kat gehandicapt raakt door zijn tenen?
Bewust fokken op bepaalde genetische mutaties kan gevaarlijk terrein zijn. Lees over de Manx-kat en de Scottish Fold om meer te weten te komen over wat er met katten kan gebeuren als mensen willen dat ze er op een bepaalde manier uitzien.
Er is tenminste één ras waarbij extra tenen acceptabel worden geacht:de Pixie-bob kat. De rasstandaard voor deze kat, die eruitziet als een kleine lynx, stelt Pixie-bobs in staat tot zeven tenen per poot te spelen.[13]
De huidige Guinness Book of World Records recordhouder voor de meeste tenen is Jake, die volgens een dierenarts in totaal 28 tenen had.
Paws, een kat uit Minnesota, evenaarde dat record. Ze heeft acht tenen aan elke voorpoot en vijf aan elke achterpoot.[14][15]
De Nobelprijswinnende auteur Ernest Hemingway was een extreme kattenliefhebber. Hij schreef vaak over zijn huisdieren en wijdde ooit 35 pagina's aan zijn geliefde kat, Boise, in 'Islands in the Stream'.
Zijn voormalige huis (nu een museum) in Key West, Florida, huisvest momenteel ongeveer 50 katten, waarvan ongeveer de helft extra tenen heeft. Het is niet duidelijk waar de katten met meerdere tenen vandaan kwamen:volgens de legende schonken een kapitein en vriend Hemingway een witte kater met extra tenen genaamd Sneeuwwitje of Sneeuwbal en dat alle Hemingway-katten afstammen van deze patriarch. Het is even waarschijnlijk dat de Hemingways helemaal geen huisdieren in dit huis hadden, en dat de huidige kattenbewoners lokale wilde dieren waren die er introkken nadat de schrijver was vertrokken.
Wat het echte verhaal ook is, katten met extra tenen worden tegenwoordig vaak "Hemingway-katten" genoemd, waar ze ook wonen, en een van de mutaties die extra tenen bij katten veroorzaakt (degene die katten "wanten" geeft) wordt vaak genoemd als de Hemingway-mutatie.
De Amerikaanse president Theodore Roosevelt genoot van het gezelschap van een polydactyl blauwe tabby die hij Slippers noemde. Slippers kregen de leiding van het Witte Huis en maakten zichzelf vaak een struikelgevaar in gangen. Op een keer plofte hij neer in een gang en dwong hij hoogwaardigheidsbekleders in rust onhandig rond zijn lichaam te stappen, op weg naar een staatsdiner in de eetkamer.[16]
Zoals het hoort, Pantoffels. Zoals het hoort.
