Als er een slechte geur in de kamer hangt, is het vaak de arme hond die de schuld op zich neemt. De hond blijft echter vaak gelukzalig onbewust van de veroorzaakte neusovertreding en blijft dommelen alsof er niets is gebeurd. Het kan zijn dat de hond volkomen onschuldig is en slechts de zondebok is voor een menselijke scheet. Maar kan het ook zijn dat honden hun eigen scheten niet ruiken en zich er niet van bewust zijn?
Dit is een diepere vraag dan het op het eerste gezicht lijkt. Natuurlijk kunnen honden met hun supergevoelige snuit scheten ruiken (ongeacht van wie ze afkomstig zijn), maar de hersenkraker is of honden zich bewust zijn van een concept van 'zelf' en dus of de scheet behoort tot ze of niet.
Honden hebben een enorm gevoelig reukvermogen, en net zoals we sommige gasvormige emissies weerzinwekkend vonden, kunnen honden dat ook. Een gevoelige hond kan zelfs opstaan en weglopen van de slechte geur, wat een positief bewijs is dat honden de zwavelachtige geur van winderigheid kunnen detecteren.
Als je naar een hond zou kijken die net zijn eigen scheet heeft geroken, zou je de hond de lucht zien snuiven met uitlopende neusgaten. Ze kunnen flehmen, dat wil zeggen dat ze de bovenlip afpellen zodat geurdeeltjes het vomeronasale orgaan kunnen bereiken. Dit laatste is een reeks chemoreceptoren die bijzonder gevoelig zijn voor geurdeeltjes en de hond een veel gedetailleerder geurbeeld kunnen geven van wat de geur is, hoe vers deze is en van wie deze afkomstig is.
Afhankelijk van het dieet van de hond en hoe erg de winderigheid ruikt (zeer fermenteerbare diëten bevatten een hoog percentage granen of soja produceren ergere geuren en grote hoeveelheden geur), kan de hond besluiten om het gebied te verlaten voor wat frisse lucht. Sommige honden kuieren langzaam weg, bijna alsof ze niet proberen de aandacht op zichzelf te vestigen, terwijl anderen weg kunnen rennen alsof ze worden aangevallen. Dat laatste versterkt inderdaad het debat of de hond de stank als 'zelf' of als iets van iemand anders waarneemt.
Een groot deel van het succes van honden als menselijke metgezellen is hun aanpassingsvermogen over generaties om verschillende vaardigheden te ontwikkelen. Er zijn waakhonden die van nature beschermend zijn, windhonden die een bewegende prooi kunnen aanwijzen, en er zijn geurhonden die een steengroeve kunnen opsporen met hun neus.
Alle honden hebben een enorm gevoelig reukvermogen. In feite is het reukvermogen van de gemiddelde hond een miljoen keer gevoeliger dan dat van een mens. Het is logisch dat honden sinds onheuglijke tijden hun eigen scheten kunnen ruiken.
Sommige rassen zijn zich zelfs nog scherper bewust van de geur dan andere. Hoe nuttig dit is, kunnen we ons alleen afvragen, maar wanneer honden leven met stinkende wezens als mensen, met onze parfums, luchtverfrissers en tabaksrook, is het ruiken van scheten misschien niet hun grootste probleem.
De lichaamstaal van de hond vertelt ons of ze hun eigen scheet hebben geroken of niet. Als de hond de lucht opsnuift en wegloopt, zolang ze echt de boosdoener zijn (en geen zondebok), dan kun je er zeker van zijn dat ze de winderige stank hebben opgepikt.
Realiseerde de hond zich echter dat het hun geur was of gewoon iets dat op mysterieuze wijze in de lucht verscheen? Dit hangt af van het feit of honden een perceptie van 'zelf' hebben of niet. De meeste gedragsdeskundigen dwalen af in de richting van de mening dat honden geen zelfgevoel hebben. Ze kwamen tot deze conclusie na zorgvuldig opgestelde experimenten die waren ontworpen om te benadrukken of een dier zelfbewustzijn heeft.
Een voorbeeld van zo'n test is om het dier zijn spiegelbeeld te laten zien. De meeste honden reageren alsof een onbekende hond naar hen staart. Ze kunnen grommen of buigen om een spel uit te nodigen, maar vertonen over het algemeen geen zelfonderzoekend gedrag zoals mensen doen wanneer ze in de spiegel kijken. Kortom, de meeste honden registreren niet dat dit hun weerspiegeling is.
Om nog een stap verder te gaan, schilderden wetenschappers een rode vlek op het voorhoofd van het onderwerp. Primaten en dolfijnen, wanneer ze naar hun spiegelbeeld kijken met een rode markering erop, proberen hun eigen hoofd aan te raken of te wrijven alsof ze willen bevestigen dat wat ze zien juist is. Dit getuigt van een zekere mate van zelfbewustzijn.
Breng echter dezelfde rode stip aan op het voorhoofd van een hond en als ze hun spiegelbeeld zien, kunnen ze het merkteken niet onderzoeken. Daarom concluderen onderzoekers dat honden geen zelfbewustzijn hebben.
Vandaar dat we kunnen concluderen dat hoewel een hond fysiek de geur van zijn eigen scheet kan ruiken, ze gelukzalig onwetend blijven dat de geur van hen kwam.
In theorie is het mogelijk om een hond te leren een scheet te ruiken op commando, zodat het lijkt alsof hij zijn eigen offer ruikt. Door te trainen kun je de hond plotseling laten opkijken, opstaan en wegsluipen alsof hij ontsnapt aan een slechte geur. Wanneer het wordt vergezeld door wat menselijk theater, zoals de lucht koelen en in de neus knijpen, kan het lijken alsof de hond een scheet heeft gelaten en vol afschuw wegloopt.
Op beloning gebaseerde trainingsmethoden krijgen dit effect. Begin eerst door de hond scherp omhoog te laten kijken. U kunt dit doen door een plotseling hoog geluid te maken. Terwijl de hond opkijkt, zeg je met een opgewonden stem 'Ja' en geef je hem iets lekkers. Herhaal dit een paar keer en als de hond regelmatig reageert door op te kijken, voeg dan een richtwoord toe, zoals 'scheet'.
Herhaal dit. Wanneer je het cue-woord kunt zeggen en de hond kijkt scherp op, dan heb je deze actie op cue gezet.
Nu is het tijd om het weglopen-gedeelte toe te voegen. Zodra de hond op het teken opkijkt, gebruik je een traktatie om hem een paar stappen vooruit te lokken. Zeg dan "ja" en geef de traktatie. Blijf dit herhalen, zodat de hond de twee acties (opkijken en weglopen) bij elkaar optelt voor het ene commando "Schet".
