Door Mary Straus
Toen mijn hond Popcorn vele jaren geleden op een ochtend wakker werd in een plas urine, raakte ik in paniek, ervan overtuigd dat alleen een dodelijke ziekte ervoor kon zorgen dat deze perfect zindelijk gemaakte hond haar bed nat maakte. Ik haastte haar naar de dierenarts, waar hij een grondig lichamelijk onderzoek en urineonderzoek deed. Ik kan me nog steeds de opluchting herinneren die ik voelde toen mijn dierenarts me vertelde dat het een eenvoudig geval van incontinentie leek te zijn.
Het blijkt dat incontinentie, dat wordt gedefinieerd als onvrijwillig urineren, vrij vaak voorkomt bij honden, vooral gesteriliseerde vrouwtjes, waar ongeveer een op de vijf honden (20 procent) last van heeft.
Oestrogeengevoelige incontinentie of hormonaal reagerende incontinentie, gewoonlijk castratie-incontinentie genoemd, is de meest voorkomende oorzaak van onvrijwillig urineren bij honden. Het kan overal optreden, van direct na sterilisatie tot 10 jaar later, met een gemiddelde van ongeveer drie jaar.
Lage oestrogeenspiegels en andere factoren kunnen leiden tot een zwakke sluitspier van de blaas, wat resulteert in alles van kleine urinedruppels tot het volledig legen van de blaas, meestal tijdens het slapen of rusten. Lekkage kan dagelijks of slechts periodiek voorkomen. Honden van grote rassen worden vaker getroffen dan kleine rassen, en Duitse herders, Boxers, Spaniels en Dobermann Pinschers lijken meer risico te lopen dan andere rassen.
Een recente studie toonde aan dat vroeg steriliseren (vóór de eerste loopsheid) de kans op incontinentie verminderde, van 18 procent tot 9,7 procent bij honden van grote rassen, maar de ernst toen het optrad. Het is mogelijk dat castratie halverwege tussen warmtecycli kan helpen bij het voorkomen van castratie-incontinentie, maar dit is slechts speculatie, omdat er geen onderzoeken zijn gedaan. Hormoongerelateerde incontinentie kan ook voorkomen bij gecastreerde mannen, hoewel veel minder vaak dan bij vrouwen.
Incontinentie kan om vele andere redenen optreden, waaronder urineweginfecties, blaasstenen, aangeboren structurele defecten (bijv. ectopische urineleiders), ruggenmergziekte en overmatige wateropname. Oudere honden, honden met overgewicht en honden met neurologische problemen kunnen een zwakke blaassfincter ontwikkelen. Deze oorzaken van incontinentie kunnen honden van beide geslachten treffen, of ze nu intact of gecastreerd zijn.
Wanneer bijkomende symptomen zoals frequent urineren, pijnlijk urineren, proberen te urineren zonder succes, of bloed in de urine worden gezien, dan is een urineweginfectie (UTI) of stenen (urolieten) waarschijnlijk. Houd er rekening mee dat ongeveer 20 procent van de urineweginfecties niet alleen opduikt bij urineonderzoek, dus het is belangrijk om een urinekweek te doen om infectie uit te sluiten.
Neurologische problemen moeten worden vermoed wanneer tekenen zoals zwakte in de rug, struikelen of coördinatiestoornissen aanwezig zijn. Buitenbaarmoederlijke urineleiders zijn de meest voorkomende oorzaak van incontinentie bij jonge vrouwelijke honden (jonger dan een jaar); ze komen niet vaak voor bij mannen.
De meeste oorzaken van incontinentie anders dan een zwakke blaassfincter kunnen worden geïdentificeerd aan de hand van een urineonderzoek en urinecultuur, maar soms is het nodig om een specialist te raadplegen. Aanvullende tests die kunnen worden uitgevoerd om de oorzaak van incontinentie te vinden, zijn onder meer röntgenfoto's of echografie om blaasstenen of structurele defecten op te sporen, kleurstofcontrastonderzoeken en kijkoperaties.
Incontinentie is niet alleen een probleem voor de eigenaar die moet opruimen na een lekkende hond, maar kan ook erg vervelend zijn voor honden die zindelijk zijn, en kan ook leiden tot urineweginfecties, vaginitis en soms huidzweren veroorzaakt door urineverbranding en likken.
Incontinentie moet worden vermoed als een bijdragende factor bij honden met terugkerende blaas- of vaginale infecties. Incontinentiehulpmiddelen zoals hondenluiers en pads om meubels en hondenbedden te beschermen zijn beschikbaar, maar het is erg belangrijk om de hond schoon te houden en de incontinentie zo mogelijk onder controle te krijgen. Babydoekjes kunnen worden gebruikt om de huid schoon te houden en kalmeren ook irritatie, net als aloë vera-gel. Gebruik alleen die lotions die geen probleem zullen zijn als een hond ze likt en inneemt.
Behandeling
Behandeling van incontinentie is meestal eenvoudig en effectief. Er zijn veel verschillende manieren om incontinentie te behandelen en de keuze kan afhankelijk zijn van de oorzaak. Fenylpropanolamine (PPA), een decongestivum dat helpt de sluitspier aan te spannen, is de meest gebruikte behandeling voor incontinentie bij zowel mannelijke als vrouwelijke hoektanden.
Sterilisatie-incontinentie kan ook worden behandeld met oestrogeensupplementen, meestal in de vorm van DES (diethylstilbestrol), maar oestradiol, een meer natuurlijke vorm van oestrogeen, kan worden gebruikt. Gecastreerde mannen met hormonaal veroorzaakte incontinentie kunnen reageren op maandelijkse injecties met testosteron, maar deze kunnen ook leiden tot urinevlekken en een toename van agressief gedrag.
Buitenbaarmoederlijke urineleiders, waarbij de buizen die van de nier komen niet goed aansluiten op de blaas, vereisen chirurgische correctie. Er is nu een nieuwe operatie met collageeninjecties beschikbaar voor incontinentie die niet reageert op enige andere vorm van behandeling.
Natuurlijke behandelingen zijn vaak nuttig voor incontinentie, zodra meer ernstige aandoeningen zijn uitgesloten. Kruiden, acupunctuur, chiropractische behandelingen en homeopathische middelen hebben elk veel honden geholpen. Het voeren van een zelfgemaakt dieet kan ook een verschil maken.
Conventionele behandelingsopties
PPA (fenylpropanolamine) is de meest gebruikte veterinaire behandeling voor incontinentie bij zowel mannelijke als vrouwelijke honden. Het is een decongestivum dat werkt door de sluitspier van de blaas aan te spannen. PPA is effectief bij het beheersen van incontinentie bij ongeveer 70 procent van de honden die het proberen, met verbetering bij de meeste van de rest. Een veterinair PPA-product genaamd Proin wordt geleverd in kauwtabletten gemaakt voor honden en is ook verkrijgbaar in vloeibare vorm.
PPA moet dagelijks worden gegeven, meestal twee of drie keer per dag, aangezien het effect slechts 8 tot 12 uur aanhoudt. Het kan indien nodig worden gebruikt voor honden die slechts af en toe problemen hebben met incontinentie. De meeste honden verdragen PPA zonder problemen, maar bijwerkingen kunnen zijn:prikkelbaarheid, nervositeit, hijgen, rusteloosheid, snelle hartslag en prikkelbaarheid. PPA mag niet worden gegeven aan honden met hoge bloeddruk of hartaandoeningen. PPA is verwijderd uit vrij verkrijgbare producten voor mensen vanwege een verhoogd risico op een beroerte, maar deze bijwerking is geen probleem bij honden.
DES (diethylstilbestrol), een synthetische vorm van oestrogeen, kan worden gebruikt om castratie-incontinentie te behandelen. Het wordt de eerste week dagelijks gegeven en daarna wordt de dosering verlaagd tot één of twee keer per week. Het is belangrijk bij het gebruik van deze behandeling om te experimenteren en de laagst mogelijke dosis te vinden die zal werken om de incontinentie onder controle te houden, zodra is vastgesteld dat deze effectief is. Oestrogeensupplementen worden als relatief veilig beschouwd, maar in zeldzame gevallen kunnen ze beenmergsuppressie veroorzaken, wat leidt tot bloedarmoede die niet verdwijnt wanneer de behandeling wordt stopgezet. Hogere doses en niet-DES-vormen van oestrogeen hebben meer kans om dit effect te veroorzaken. DES is direct verkrijgbaar via bereidingsapotheken.
PPA kan indien nodig worden gecombineerd met DES om moeilijke gevallen te beheersen. Imipramine (Tofranil), een tricyclisch antidepressivum dat bij sommige patiënten urineretentie veroorzaakt, wordt af en toe gecombineerd met PPA voor honden die niet reageren op andere medicijnen.
Een natuurlijk oestrogeensupplement genaamd Genesis Resources Canine Incontinence Support is beschikbaar voor de behandeling van castratie-incontinentie, evenals ovariële glandulaire producten. Ik heb berichten gehoord dat elk van deze voor sommige honden werkt.
Kruidenbehandelingsopties
Er zijn verschillende natuurlijke behandelingsopties voor incontinentie, waaronder een aantal verschillende kruiden. Maïszijde is het kruid dat het meest wordt gebruikt om incontinentie te behandelen. Het kan in capsules worden gegeven, in thee worden gezet of in een tinctuur worden verwerkt.
Beth Teffner uit Ohio heeft een vierjarige Doberman, Inga, die werd gered uit een puppymolen. Inga heeft castratie-incontinentie, die Teffner met succes heeft behandeld met maïszijde. "We probeerden haar eerst Proin te geven, maar ze werd er chagrijnig van", zegt Teffner. “Inga krijgt nu drie capsules maïszijde (425 mg) per dag, twee in de ochtend en één in de avond, geopend en over haar eten gestrooid. Ze lekt alleen als ze extreem moe is. Ze is 90 tot 95 procent van de tijd droog.”
Thee gemaakt van maïszijde (en andere kruiden) kan effectiever zijn dan capsules. Om een kruidenthee te maken, voeg je 1 eetlepel vers of gedroogd kruid toe per 2 kopjes kokend water. Geef twee keer per dag 1 theelepel sterke thee per 20 kilo lichaamsgewicht. Andere kruiden die kunnen helpen bij incontinentie zijn frambozenblad, heermoes, zaagpalmetto, brandnetelwortel, bankgras, uva ursi, agrimony, marshmallow en weegbree.
Glycerinetincturen (ook bekend als glycerieten) die deze kruiden in elke combinatie bevatten, zijn een ander alternatief. Geef 12 tot 20 druppels glyceriet per 20 pond lichaamsgewicht, tweemaal per dag.
Er zijn ook commerciële kruidenmengsels gemaakt voor honden met incontinentie. Producten die voor sommigen hebben gewerkt, zijn Azmira's Kidni Kare, Animals' Apawthecary's Tinkle Tonic en Vetri-Science Bladder Strength for Dogs.
Traditionele Chinese geneeskunde (TCM) biedt ook kruidencombinaties voor het beheersen van incontinentie. Chinese kruiden hielpen Ben, een 13-jarige Border Collie van Laura Miller uit Lovetteville, Virginia, nadat de hond ongeveer zes maanden geleden urine begon te lekken. Het lekken begon met een urineweginfectie, maar ging door nadat de infectie was verdwenen.
"Terwijl Proin het probleem onder controle had, leek het hem zo chagrijnig te maken dat de andere honden in huis hem ontweken", zegt Miller. "Met de hulp van een dierenarts die zowel conventionele als holistische geneeskunde beoefent, konden we hem overschakelen naar een Chinese kruidencombinatie die net zo effectief is als de Proin, zonder de chagrijn."
De formule die haar dierenarts heeft voorgeschreven, heet Sang Piao Xiao San - Mantis Formula 524, van Sun Ten. (Opmerking:Chinese kruidenformules worden meestal op maat voorgeschreven voor de unieke behoeften van de patiënt, in plaats van geïndiceerd voor specifieke problemen. Uw dierenarts TCM-beoefenaar kan een ander Chinees kruidenforum voorschrijven voor dezelfde aandoening bij uw hond.)
Dieet kan een verschil maken
Sommige honden stoppen met incontinentie wanneer alle granen uit hun dieet worden verwijderd. Maizey, een 12-jarige Bull Terrier van Shari Mann uit San Francisco, is een van die honden. "Kort nadat ze was gesteriliseerd, begon Maizey te kwijlen, vooral 's nachts of als ze een lang dutje deed", zegt Mann.
“Maizey eet sinds 12 weken een rauw, graanvrij dieet. De enige granen die ze ooit kreeg, zaten in mijn zelfgebakken koekjes gemaakt van lever en biologische tarwe. Ik stopte haar de koekjes te geven, in een poging om te helpen met een gistend oorprobleem. Tot mijn grote verbazing en verrukking werden niet alleen haar oren helderder, maar stopten ook haar dribbels. Ik geloofde het niet. Voor de zekerheid heb ik haar weer twee weken lang één koekje per dag gegeven en begon ze weer te kwijlen.” Maizey is al 10 jaar van de granen af en is vrij van incontinentie.
Judi Rothenberg's Doberman Lucy is een andere hond die reageerde op de verwijdering van granen uit haar dieet. Hoewel DES effectief was in het onder controle houden van Lucy's castratie-incontinentie, gaf Judi de voorkeur aan iets natuurlijks. “Ik geef Lucy maïszijde (¼ theelepel tweemaal per dag), maar het verwijderen van granen uit haar dieet hielp het meest. Zolang ik eraan denk haar geen snoepjes met granen te geven, heeft Lucy de DES niet meer nodig.'
Soms kan alleen een zelfgemaakt dieet helpen, zelfs als het granen bevat. Judy Coates uit Pennsylvania had twee mannelijke beagles, Guillaume en Darwin, die in april 2003 werden gecastreerd, toen Guillaume 10 en Darwin 9 jaar oud was.
"Op het moment van castratie aten ze droogvoer van hoge kwaliteit", zegt Judy. “Na een paar maanden begonnen ze te lekken terwijl ze ontspannen waren of sliepen. Ik verhoogde de hoeveelheid vers voedsel die ik aan hun brokjes toevoegde en begon uiteindelijk begin 2005 met het voeren van alle huisgemaakte maaltijden. Zodra ze vers voedsel kregen, daalde hun waterinname en het lekken verdween. Zelfs nu Guillaume positief test op Cushing's en meer water drinkt dan hij deed, heeft hij nog steeds geen probleem met lekken."
When preparing homemade diets, keep in mind that certain vegetables, such as parsley and celery, have diuretic properties and may increase leaking.
Other natural treatments
Incontinence may respond to alternative treatments such as chiropractic adjustments and acupuncture. Acupuncture may be particularly effective if done on the spay incision.
Maggie is a 10-year-old Vizsla owned by Maisie Griffiths in Canberra, Australia, and fed a raw, grain-free diet. “Maggie began to have some episodes of incontinence about a year ago, just dribbles that only occurred in her sleep,” says Griffiths.
“The leaking increased at the same time that she began to show more obvious signs of the effects of her spondylosis. My vet is also a chiropractor; we began to give Maggie chiropractic treatments. The urine dribbles turned into floods for a few days following each treatment and then returned to dribbles. We continued the treatments as her movement was improving. Gradually, the incontinence following each treatment completely disappeared, along with the original dribbles.” Griffiths reports that Maggie now moves better than she did two years ago and has no incontinence at all.
Homeopathic remedies, both individual and combinations, have helped many dogs. Jo Wells of Euless, Texas, has a 10-year-old Rottweiler mix also named Maggie who was diagnosed with spay incontinence about a year ago.
Wells says, “We tried corn silk capsules with no success. The homeopathic formula Leaks No More from Homeopet worked for us, but I quit using it because of the expense. It comes in such a small bottle and using it three times a day it only lasted about 10 days for a large dog. I switched to Herbasaurs Bedwetting homeopathic formula made for children. It has worked for us and a bottle lasts me for three to four weeks. I just put it in her food and she scarfs it right down.”
Other homeopathic remedies recommended for dogs with incontinence are Sepia, Solidago (goldenrod), and Hyland’s EnurAid.
A combination of treatments
For some dogs, the treatment isn’t so simple. Mindy Fenton of Southern California adopted a two-year-old Chow also named Maggie who leaked urine continuously. Maggie was diagnosed with an ectopic ureter using a dye test. Fenton explains, “The ureter was attached to the kidney but at the distal end it emptied right out instead of going into the bladder. The vets said it was probably genetic. Maggie could hold no urine; her bladder never filled. She would squat and try to pee but she also constantly leaked.”
Maggie required surgery to correct this defect. The surgery was successful and allowed Maggie to urinate normally, but she continued to have problems with dribbling during any kind of stress. “The specialist had told me at the time of surgery that it is common for dogs with an ectopic ureter to not be fully continent post-surgery. Within a couple of months after surgery, Mags was greatly improved but she would still leak from time to time, and the leaking made her susceptible to bladder infections.”
Fenton tried DES, which didn’t help at all, but she had success using Proin. She preferred more natural methods, however. “I used a number of supplements, including vitamin C, cranberry capsules (which help prevent bladder infections), and Animals’ Apawthecary’s Tinkle Tonic. I would make my own tincture using corn silk in an alcohol (brandy) base and I added uva ursi. I tried adding corn silk directly to her food, but that did nothing. Switching to a raw, grain-free diet helped quite a bit. Mags was nine years old when I made the switch.”
This approach worked most of the time, but under stress, the dribbles would return. “When she would drip, I would give her PPA, twice a day, which I usually had to do only for about three days at a time. I also used PPA as a preventative when I knew there was going to be stress and thus a high likelihood that she would drip.”
Incontinence secondary to other diseases
Sometimes incontinence is secondary to other disorders, so treatment is directed at the primary disease. Any illness that causes the dog to drink excess amounts of water, including diabetes mellitus, kidney disease, liver disease, Cushing’s disease (hyperadrenocorticism), and more, can lead to incontinence. Most of these can be ruled out by blood tests. Certain drugs can also cause increased water intake.
Kathy Moffett of Le Roy, Illinois, has a Brittany Spaniel named Abby who began having major incontinence issues associated with drinking lots of water at age 11. “Abby turned out to have a rare condition called diabetes insipidus,” Moffett explains. “The only symptoms of this condition are drinking lots of water and increased urination, including problems with incontinence.”
The treatment for DI involves injections twice a day with desmopressin, which controls the excess drinking and also the incontinence. (Note that there is no relationship between diabetes insipidus and the more common diabetes mellitus. See “Yo Adrenals!” July 2006.)
My own dog Nattie developed some incontinence when she was diagnosed with kidney disease and put on subcutaneous fluids. I did not give her medication for this, but solved the problem by getting up during the night to let her out one extra time, and by using washable waterproof pads under her bedding to protect the beds and furniture.
I found the mattress pads and liners made for children’s beds to be the most cost-effective and reliable way to keep dog beds and other places she liked to sleep dry. You can also find waterproof liners and pads made for dogs and dog beds in pet supply stores and catalogs. Diaper garments made for both female and male dogs can also be purchased.
Incontinence has also been known to develop following corticosteroid treatment. Steroids such as prednisone cause excess drinking, which may lead to temporary incontinence, but sometimes, the incontinence continues even after the steroids are stopped.
Steroids also suppress the immune system, which can lead to increased risk of urinary tract infections. In addition, steroids can push a dog with a tendency toward diabetes into exhibiting symptoms. It makes sense to have a urinalysis done if your dog develops incontinence following the use of prednisone.
Dawn Lange of Duluth, Minnesota, has a retired racing Greyhound named Sly who experienced problems following the use of prednisone.
“Sly’s incontinence started at about eight years old, almost immediately after receiving multiple steroid injections for pannus.” says Lange. “It took about six months before the incontinence gradually stopped. None of the treatments that are used for spay incontinence worked. We chose to diaper her during the problem period, using Female Pet Bloomers from Drs. Foster &Smith, with a maxipad inside.”
Surgical options
Once in a while, you may have a dog who does not respond to any of the traditional or natural treatments for incontinence, or who cannot take them for various reasons. In those cases, surgery may help.
One older procedure for female dogs, colposuspension, surgically tacks the vagina to the belly wall, compressing the urethra.
Colposuspension surgery has been shown to be effective in curing incontinence in 40 to 55 percent of dogs initially, though many relapse within the first year. Most dogs show improvement, which is often increased when medications are added back in. Male dogs can have a similar procedure called a cystourethropexy.
Collagen injections (performed under anesthesia) into the area around the urethra offer a newer and more effective surgical method for controlling incontinence in female dogs. Studies show these injections to be completely successful in up to 75 percent of the dogs who receive them, with most of the rest improved and many of those responding to the use of PPA after surgery when they did not before.
The major drawback to this approach is cost, which can run more than $1,000 – and the treatment may have to be repeated, as the body removes the collagen over time. Retreatment with collagen is usually easier and may be less expensive. The average duration of effectiveness was 17 months in one study, though the effects can last more than five years. It has few side effects, usually only transient problems with urination immediately after surgery in a small percentage of dogs. There is a current study of this procedure being done at Purdue University.
Beth Teffner is involved with Hand Me Down Dobes, a rescue group in Columbus, Ohio, that recently took in a two-year-old Doberman named Reese. Surrendered by her original owner due to incontinence, Reese would leak urine while standing and walking around, even immediately after urinating. Exploratory surgery did not find a cause.
The group contacted Ohio State, where the collagen injection procedure is being studied on Dobermans. “Fortunately, our group had an angel who donated money, and Reese has had the injections. She did not need additional surgery and is leak-free,” Teffner says. “She is now in a foster home waiting to be adopted.” (If you can help, contact Hand Me Down Dobes at 614-470-2851 or www.handmedowndobes.org.)
Experimental treatment
A recent report from Europe involves the use of use of GnRH (gonadotropin releasing hormone) analogs to control spay incontinence that does not respond to traditional treatments.
In one small pilot study, seven of 11 dogs treated this way once or twice were cured for periods ranging from two months to two years, with all but one of the remaining dogs becoming continent when PPA was added. This treatment is still experimental and has not yet been approved, though GnRH is used with dogs for other purposes involving reproduction.
Be persistent
With the many different treatments available for incontinence, it’s important to keep trying various remedies when needed. Many people try a number of different remedies before finding the one that works best for their dogs. Don’t give up when your dog does not respond to the first or second remedy you try.
When natural treatments and traditional medications do not work, look for other possible causes, and if needed, consider surgical options. Almost all dogs with incontinence can be successfully treated with persistence.
-Mary Straus does research on canine health and nutrition topics as an avocation. She is the owner of the DogAware.com website. She lives in the San Francisco Bay Area with her dog Piglet, a 14-year-old Chinese Shar-Pei.
