Als reizende, docerende kruidkundige hoor ik vaak de vraag of kruiden nuttig kunnen zijn bij de behandeling van oude of verzwakte honden met chronische ziekten.
Mijn antwoord:Ja, vooral als het wordt gebruikt als aanvulling op een goed, natuurlijk dieet en om de natuurlijke helende functies van het lichaam te versterken of te "tonificeren". Bij gebruik in deze hoedanigheid verwijzen we naar kruiden als kruidentonics.
In tegenstelling tot de meeste conventionele medicijnen, onderdrukken of vervangen tonische kruiden de natuurlijke functies in het lichaam niet. In plaats daarvan dienen ze om de inspanningen van het lichaam om gezond te blijven te verbeteren. Tonic-kruiden zijn geen medicijnachtige remedies of voedsel, maar staan ergens tussenin en bieden aanvullende ondersteuningsmaatregelen die helpen de kloof te overbruggen tussen wat een lichaam nodig heeft van een dieet en wat het nodig heeft in termen van specifieke, toegevoegde ondersteuning.
De meeste tonische kruiden doen hun werk door speciale voedingsstoffen, enzymen en andere chemicaliën te leveren die het lichaam nodig heeft om gebrekkige of overbelaste organen en systemen naar een hoger niveau van efficiëntie te brengen.
Meidoorn (Crataegus-soort), een tonisch kruid dat al eeuwenlang wordt gebruikt om de hartfunctie en -output te verbeteren, is een klassiek voorbeeld. Meidoorn veroorzaakt geen onmiddellijke veranderingen in de hartfunctie, maar doet dit heel voorzichtig in de loop van de tijd, zonder stress toe te voegen of andere lichaamsfuncties te verstoren. Meidoorn helpt het hart en het cardiovasculaire systeem te ondersteunen op manieren die geen voedsel of medicijn kan.
Honderden wetenschappelijke studies hebben het nut van meidoorn als harttonicum bevestigd.
Het is algemeen bekend dat meidoorn zowel de kransslagaders als de hersenen verwijdt, waardoor de bloedsomloop en het transport van voedingsstoffen en zuurstof door het lichaam wordt gestimuleerd.
Het bereikt dit op een zeer effectieve en unieke manier:hoewel het grote bloedvaten verwijdt, verhoogt het ook de bloedstroom vanuit het hart om eventuele vermindering van het arteriële bloedvolume te compenseren. Met andere woorden, het helpt het lichaam meer bloed rond te stuwen door het hartminuutvolume te verhogen en de weerstand van de bloedstroom in de slagaders te verminderen, d.w.z. meer bloedstroom bij minder druk. Dit is aangetoond in onderzoeken die zijn uitgevoerd met honden, vooral bij gebruik in kleine doses gedurende een langere periode.
Meidoorn dient ook als bloeddrukregelaar. Hoewel de mechanismen van deze activiteit zowel kruidkundigen als wetenschappers in de war brengen, heeft het kruid de neiging om de lage bloeddruk zachtjes te verhogen en de hoge bloeddruk te verlagen. Dit is echt verbazingwekkend, vooral als we bedenken dat meidoorn dit doet terwijl het hartminuutvolume toeneemt. Door te helpen bij de verwijding van de kransslagaders en het versterken van de hartslag, verbetert meidoorn de bloedcirculatie zonder de bloeddruk nadelig te beïnvloeden.
Een ander goed gedocumenteerd voordeel van meidoorn is het vermogen om een zwakke of onregelmatige hartslag te stabiliseren en te versterken, zoals die van oudere of energetisch uitgedaagde honden. In menselijke toepassingen is meidoorn gebruikt als alternatief voor anti-aritmiemedicijnen zoals digitalis, en om de effecten van die en andere hartmedicijnen te verbeteren.
Meidoorn is ook een geweldige antioxidant. Het vangt vrije radicalen op die het bloed van zuurstof beroven en kunnen leiden tot verschillende vormen van vaatziekten. Herbalisten gebruiken het kruid ook om het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen.
Al deze activiteiten worden grotendeels toegeschreven aan een enorm assortiment flavonoïde bestanddelen die zich in de bessen, bladeren, bloemen en twijgen van meidoorn bevinden. Hoewel flavonoïden ook in veel andere soorten fruit worden aangetroffen (vooral frambozen, bosbessen en ander rood of blauw fruit), is meidoorn een bijzonder rijke bron.
Studies hebben aangetoond dat flavonoïden essentieel zijn voor het behoud van ziekteresistentie en de integriteit van gladde spierweefsels door het hele lichaam. Sommige onderzoeken suggereren zelfs dat meidoorn myocardiale schade kan helpen voorkomen in situaties waarin de hartspier wordt blootgesteld aan fysiologische stress. Dit betekent dat dieren zoals renpaarden of werkhonden die constant onder cardiovasculaire stress verkeren, waarschijnlijk preventieve voordelen zullen ondervinden van dagelijkse supplementen van meidoorn.
En als klap op de vuurpijl is meidoorn heel erg veilig. In de honderden dierstudies die de afgelopen 100 jaar met dit kruid zijn uitgevoerd, heeft meidoorn zelfs een extreem lage toxiciteit aangetoond bij elk getest dier. Ik plaats het risico op toxiciteit van meidoornbessen op ongeveer hetzelfde niveau als dat van rozenbottels, frambozen of bosbessen. Met andere woorden, ik beschouw ze allemaal als medicinaal voedsel.
Het spreekt vanzelf dat dit cardiovasculaire tonicum nuttig is bij de dagelijkse verzorging van elke oudere hond, maar vooral voor degenen die lijden aan chronische hartproblemen zoals aritmie, congestief hartfalen, postoperatieve disfunctie of andere hartafwijkingen die het vermogen van het hart om te bloed pompen.
Ik beschouw meidoorn als sterk aangewezen in vrijwel alle gevallen waar schade aan de hartspier het gevolg is van een hartworminfectie, bacteriële of virale infecties of langdurige chemotherapie.
Ik vind meidoorn ook nuttig bij nierfalen, vooral in de vroege stadia van de ziekte. In combinatie met ginkgo biloba (voor kleine capillaire circulatie) en kruiden die de urinefunctie verbeteren, meidoorn kan nuttig zijn om meer bloed en zuurstof in de nierslagaders en kleinere niervaten te krijgen. Men denkt dat dit in theorie de degeneratie vertraagt van het gezonde weefsel dat in de zieke organen achterblijft.
Meidoorn is een kleine bladverliezende boom of grote struik (tot 16 voet lang) die gemakkelijk wordt herkend en snel wordt herinnerd door zijn vervelende gebogen doornen van één tot drie inch, die strategisch langs de takken zijn geplaatst - vaak op ooghoogte! De afwisselende bladeren zijn smal waaiervormig of ovaal en worden gepresenteerd op korte bladstelen. De randen van de één tot twee centimeter lange bladeren zijn getand, met de punten die allemaal duidelijk naar voren wijzen.
Bloei verschijnt op de meidoornplanten van ongeveer april tot juni. De witte, kwart-inch bloemen worden gepresenteerd in platte, eindigende trossen; elke bloesem met vijf bloemblaadjes en talrijke meeldraden. In volle bloei hebben de bloesems vaak een onaangename "dode" geur. In de nazomer worden de bloemen vervangen door trossen rode tot zwarte bessen, elk met twee tot vijf zaden.
De Crataegus geslacht is groot en gevarieerd, met honderden soorten (die allemaal gemakkelijk hybridiseren) in Noord-Amerika. De meeste soorten worden aangetroffen in oeverstruiken, waar ze dienen als belangrijke foerageer- en nesthabitats voor vogels en andere dieren in het wild. Terwijl Crataegus oxyacantha en C. monogyna zijn de belangrijkste meidoorns van de handel, C. douglasii is een van de meest voorkomende en wijdverbreide wilde soorten van Noord-Amerika. Hoewel er zeer weinig onderzoek is gedaan om vast te stellen welke soorten het nuttigst zijn, zullen de meeste kruidkundigen het erover eens zijn dat ze allemaal therapeutische waarde hebben.
In combinatie met een goed natuurlijk dieet en andere versterkende kruiden, zal meidoorn precies werken zoals een kruidenharttonicum zou moeten doen - om te voorzien in de speciale hartbehoeften in de gouden jaren van het leven van een dier.
Andere tonische kruiden kunnen worden gebruikt in combinatie met meidoorn om de aanvullende behoeften van oudere dieren aan te vullen. Deze kunnen ginkgo of duizendblad omvatten (voor het versterken van de capillaire wanden en het verbeteren van de bloedtoevoer naar de nieren en ledematen); knoflook (voor extra ondersteuning van antioxidanten en het immuunsysteem); alfalfa en rode klaver (om het bloed te voeden, de eetlust te verhogen en het energieniveau te verhogen); paardenbloemblad (om te helpen bij het verwijderen van overtollig water); en havertoppen (als tonicum voor het zenuwstelsel).
In de industrie voor natuurlijke huisdierproducten zijn de bessen van meidoorn het meest gebruikte onderdeel van deze plant. Dit komt waarschijnlijk omdat ze zo'n smakelijk medicijn maken. De uiteinden van de bloeiende tak (bladeren, bloemknoppen, twijgen, doornen en alles) zijn echter ook prima medicijnen en kunnen in kleine stukjes worden geknipt en tot een afkooksel worden gebrouwen (een gestoofde thee). In tegenstelling tot de bessen smaakt de "twijgthee" echter vreselijk!
Als je het geluk hebt een meidoornboom in de buurt van je huis te hebben en een hond die van rood fruit houdt, kun je de rijpe bessen plukken en ze als tonische lekkernijen voeren.
Of, wanneer de bessen volledig rijp zijn, kunnen ze worden geplukt, op een schoon vel papier worden gedroogd en met een vijzel of stamper (let op:ze verbranden kleine koffiemolens!) tot een grof poeder. Het poeder kan vervolgens worden toegevoegd aan het dieet van uw partner met een snelheid van één theelepel per pond voer per dag.
Als je pup de bessen hoe dan ook niet wil eten, probeer dan een thee te maken (met ongeveer een theelepel gedroogde bessen en een kop heet water) en giet het over zijn eten. Als dat niet werkt, kun je gelcapsules gebruiken omwikkeld met dure, geïmporteerde Brie-kaas (grapje!). Beter nog, je kunt een vloeibare meidoorntinctuur gebruiken (een halve theelepel voor kleine honden; een halve tot een theelepel voor grotere honden). Alcoholvrije tincturen op basis van glycerine zijn vrij zoet en het gemakkelijkst te voeden.
Greg Tilford is een bekende expert op het gebied van veterinaire kruidkunde. Greg is een internationale docent en leraar van dierenartsen en eigenaren van gezelschapsdieren. Hij heeft vier boeken over kruiden geschreven, waaronder Alles wat u ooit wilde weten over kruiden voor huisdieren (Bowie Press, 1999).
