Heb je je ooit afgevraagd of honden trots kunnen zijn?
Stel je voor dat je je hond een ingewikkelde truc hebt geleerd, zoals zijn speelgoed in een doos opbergen. Dit hield in dat de truc werd opgedeeld in kleine stapjes en deze één voor één moest worden geleerd. De hond moest dus leren een speeltje te halen, het op te geven en het vervolgens in de daarvoor bestemde doos te plaatsen. Vervolgens moet de hond deze reeks gebeurtenissen herhalen totdat de vloer vrij is van speelgoed.
Als de hond eindelijk de truc onder de knie heeft, kunnen hun kwispelende staart en hun lichaamstaal worden geïnterpreteerd als trots op hun prestatie. Je bent zeker trots op wat ze hebben gedaan, dus waarom zou de hond dat niet zijn?
Honden voelen eigenlijk geen trots. Deze emotie zit niet in hun psychologische samenstelling. Wat waarschijnlijker is, is dat we de opwinding van de hond, of het geluk bij het voltooien van de taak, interpreteren als trots. Met andere woorden, we antropomorfiseren de acties van de hond.
Op dezelfde manier waarop we angst bij de hond kunnen interpreteren als een schuldgevoel, kunnen we lichaamstaal verkeerd interpreteren als trots. De hondensignalen die we de neiging hebben om te verwarren, zijn die welke worden geassocieerd met opwinding, geluk of tevredenheid. De gelaatstrekken van de hond, zoals rimpels of grote ogen, kunnen inderdaad bijdragen aan wat lijkt op de uitdrukking van mensachtige emoties, zoals trots.
Een hond die er trots uitziet, zal een vrolijke kerel zijn, waarschijnlijk met een kwispelende staart als een uiterlijk signaal dat ze tevreden zijn met zichzelf. Bovendien zullen ze opgewonden lijken en misschien zelfs inslaan of blaffen om hun innerlijke vreugde te tonen.
De hond kan iets in zijn bek oppakken en het dan laten vallen, om de aandacht te trekken en om te laten zien wat hij kan. Ook kunnen sommige honden het gedrag herhalen waar we denken dat ze 'trots' op zijn, alsof ze willen laten zien hoe slim ze zijn.
Maar let op, dit is niet de hond die trots is, maar opgewonden of zelfs herhalend gedrag waardoor we "Oh" en "Ah... kijk eens hoe slim de hond is." We belonen de hond met aandacht, zodat de kans groter is dat hij een bepaald gedrag herhaalt en daardoor tevreden is.
Als hondenliefhebber weet je heel goed hoe gevoelig honden zijn en hoe ze vreugde, opwinding, angst en onrust ervaren. Dit werd echter niet altijd erkend. In de 16e tot 18e eeuw waren veel filosofen van mening dat een hond meer een machine was dan een gevoelig levend wezen.
De Franse filosoof Rene Descartes was van mening dat honden alleen maar reageerden op hun omgeving, in plaats van emoties te voelen. Als iemand bijvoorbeeld een hond schopte en de hond gilde, was dit een gevolg van hun mechanische reactie (op een machine-achtige manier) op het geschopt worden, in plaats van een reactie op pijn.
Hoewel dit voor ons tegenwoordig misschien een vreemde en gebrekkige redenering lijkt, was het toen logisch. Dit kwam door de brede invloed van de katholieke kerk, die beweerde dat alleen mensen zielen hadden. Om te erkennen dat honden gevoelens en emoties hadden, zou hun status hebben verhoogd en een debat op gang gebracht over gevoel dat de kerk niet wilde hebben.
Moderne studies tonen duidelijk aan wat duidelijk is - dat honden emoties hebben. Ze maken inderdaad een proces van psychologische ontwikkeling door dat vergelijkbaar is met dat van een kind van 2 1/2 jaar, waarbij complexere gevoelens zoals schuld en trots niet meer voorkomen.
In veel opzichten weerspiegelt de emotionele ontwikkeling van een hond die van een kind. Beiden worden geboren met een beperkt scala aan emoties en naarmate ze ouder worden, ontwikkelen zich nieuwe gevoelens. Voor een kind gaat dit proces door tot de leeftijd van ongeveer 4 1/2 jaar, terwijl het voor honden in een vergelijkbaar stadium stopt als een 2 1/2-jarig kind.
Dit is belangrijk omdat we weten dat er bij bepaalde mijlpalen verschillende emoties ontstaan. De meest elementaire emoties zijn kort na de geboorte aanwezig en omvatten opwinding en angst. Heet op hun hielen komen tevredenheid en walging, gevolgd door woede, angst, vreugde, achterdocht, verlegenheid, genegenheid en liefde.
Wat echt interessant is, is dat er dan een kloof ontstaat wanneer zich meer subjectieve emoties ontwikkelen. Op dit punt stopt de ontwikkeling van de hond, terwijl een kind doorgaat met het ontwikkelen van meer veroordelende emoties zoals trots, jaloezie, minachting en schuld. Vandaar dat honden geen trots voelen en daarom niet in staat zijn trots te faken als zodanig. Maar we kunnen een hond trainen om tekens te vertonen die we associëren met trots.
Een hond trainen om trots te zijn, houdt in dat je hem leert een lichaamstaal te vertonen die we als trots lezen. Een van de meest voor de hand liggende is de hond die zijn hoofd hoog houdt, alsof hij echt blij en trots op zichzelf is.
Gebruik hiervoor op beloning gebaseerde trainingsmethoden. Dit houdt in dat je de hond een traktatie geeft wanneer hij de actie laat zien die van hem wordt verlangd. Deze traktatie kan een hapje, een compliment of een spelletje zijn, zolang het maar iets is dat de hond waardeert en als beloning wil verdienen.
Begin met het gebruik van een traktatie als lokmiddel. Houd het in je hand zodat de hond een geur van het lekkers krijgt. Lok de hond in positie met opgeheven hoofd. Als de hond zich in de juiste positie bevindt, zeg dan "Ja" op een opgewonden toon en geef de beloning. Herhaal dit meerdere keren over verschillende trainingssessies.
Al vrij snel zal de hond anticiperen op wat hij wil als je hand naar een bepaalde positie beweegt. Als je dit ziet, voeg dan een cue-woord toe, zoals 'Trots staan'. Indien nodig, lok de hond om de manoeuvre te voltooien, prijs en beloon hem dan.
Door te oefenen zal de hond reageren op het verbale signaal en kun je het kunstaas laten vallen.
