Kakkerlakken zijn het best bekend bij herpliefhebbers als voedsel voor in gevangenschap levende reptielen en amfibieën. Deze zeer interessante insecten worden echter steeds meer gewaardeerd als op zichzelf staande tentoonstellingsdieren en verschijnen in de dierenhandel (ik vind de limoengroene Banana Roach, Panchlora nivea, om een van de mooiste van alle insecten te zijn...zie foto en artikel hieronder voor informatie over het houden van kakkerlakken). Onlangs waren entomologen verrast om een nieuwe soort te ontdekken op het terrein van een beroemde Zuid-Afrikaanse badplaats. Doop de Leaproach, Saltoblattela monistabularis, het is de enige van zijn bijna 5.000 familieleden waarvan bekend is dat hij springt, en lijkt op het eerste gezicht veel op een sprinkhaan.
De Leaproach werd voor het eerst verzameld op het terrein van het Table Mountain National Park in Zuid-Afrika, op slechts 10 minuten rijden van Kaapstad (zie foto). Het park wordt jaarlijks door meer dan 4 miljoen mensen bezocht.
Biologen die vliegen bestudeerden, vonden het terwijl ze met netten door hoog gras vegen. Het slanke beest, dat 1/3 inch lang is, heeft grote, krachtige achterpoten en uitpuilende ogen (zie foto's in het onderstaande artikel). Interessant is dat de lange antennes worden gebruikt om het insect te helpen stabiliseren terwijl het in de lucht is tijdens sprongen. Entomologen beschrijven het als "behoorlijk atletisch".
Kakkerlakken verschenen meer dan 300 miljoen jaar geleden voor het eerst en zijn sindsdien geëvolueerd om een ongelooflijke verscheidenheid aan ecologische niches te vullen. Er zijn semi-aquatische en houtetende kakkerlakken, en sommige zijn de belangrijkste aaseters in grotten en mierenkolonies. De grootste, Latijns-Amerikaanse Megaloblatta baberoides, heeft een spanwijdte van 7 inch terwijl de zwaarste, Macropameothia neushoorn van Australië, weegt 1,5 ounces (meer dan een huismuis). De nieuw ontdekte Leaproach is aangepast aan graslanden en lijkt het ecologische equivalent van kleine sprinkhanen te zijn - alweer een "eerste" voorn.
Hoewel ze algemeen worden veracht, zijn slechts 12 soorten kakkerlakken (slechts 0,3% van het totaal) huishoudelijke plagen. De rest leeft buiten, waar ze van vitaal belang zijn als bestuivers, vernietigers, roofdieren en prooien. In sommige habitats vormen kakkerlakken 60-85% van de biomassa van ongewervelde dieren - een duidelijke indicatie van hun ecologische waarde.
Kakkerlakken zijn ook belangrijke proefdieren. Studies van verschillende soorten hebben geleid tot vooruitgang in de menselijke moleculaire en celbiologie, neuronfunctie, erfelijkheid, farmacologie, epidemiologie en hormoonactiviteit. Zelfs de vervelende Duitse (“Huis”) Kakkerlak heeft bijgedragen aan ons welzijn. Studies ernaar hebben licht geworpen op de evolutie van ongewervelde dieren, neurobiologie, taxonomie, instandhouding en strategieën voor ongediertebestrijding... en bedwantsen zijn een favoriet voedsel!
Sissende kakkerlakken uit Madagaskar, die veel in klaslokalen worden gehouden, hebben miljoenen studenten kennis laten maken met het gedrag van insecten en hebben ook gediend als model voor een robot die werd gebruikt om menselijke mobiliteit te bestuderen.
