De axolotl, ook bekend als een Mexicaanse salamander of Mexicaanse wandelende vis, is nauw verwant aan de tijgersalamander. De axolotl (uitgesproken als ACK-suh-LAH-tuhl) is een superheld van weefselregeneratie. Deze voetlange wezens, die in een reeks meren buiten Mexico-Stad leven, repareren of hergroeien vaak ledematen, staarten, harten, ruggenmerg, ogen en zelfs delen van hun hersenen. Onderzoekers van de Universiteit van Kentucky kondigden in januari 2019 aan dat ze het genoom van de axolotl hadden verzameld, een grote stap in de richting van meer diepgaande studies die de komende jaren van invloed kunnen zijn op de menselijke gezondheid.
Met zijn lachende gelaat en ruige kieuwen is het genoom van een axolotl (32 miljard basenparen) 10 keer groter dan dat van een mens (3 miljard basenparen), een feit dat de inspanningen van wetenschappers om het genezende vermogen van het dier te ontrafelen, bemoeilijkte. Ze waren echter in staat om het te doen met behulp van een techniek die linkage mapping wordt genoemd. Dit is de eerste keer dat een genoom van deze omvang in kaart is gebracht en zou een sjabloon kunnen zijn voor andere dieren met grote genomen.
Wanneer mensen ruggenmergletsel ervaren, hebben cellen die zich het dichtst bij de schade bevinden, de neiging om littekenweefsel te veroorzaken. In de axolotl (of Mexicaanse salamander of Mexicaanse wandelende vis) herstellen die cellen echter vaak veel van de ergste zenuwbeschadiging, waardoor de functie wordt hersteld op manieren die menselijke lichamen gewoon niet kunnen. Maar wat als de verbazingwekkende regeneratieve eigenschappen van de fysiologie van dit dier op de een of andere manier zouden kunnen worden vertaald in menselijke geneeskunde?
Het blijkt dat salamanders geen wonderbaarlijke geneeskrachtige genen hebben; ze delen eigenlijk veel genen met mensen. Het is alleen zo dat hun lichaam de genexpressie controleert om gewonde zenuwen op een andere manier te herstellen. Als wetenschappers erachter kunnen komen hoe ze die genen kunnen manipuleren, kunnen ze die genezende eigenschappen bij mensen activeren en manieren vinden om beschadigd ruggenmerg te herstellen of een aantal andere neurodegeneratieve ziekten aan te pakken, zoals Parkinson en Alzheimer die miljoenen mensen treffen.
De wetenschappers hopen dat hun genoomstudies aanleiding zullen zijn voor grotere inspanningen voor het behoud van de kant van de Mexicaanse regering voor de ernstig bedreigde axolotl. De amfibie is een naaste verwant van de bekendere tijgersalamander, hoewel de axolotl continu in het water leeft. Het lijdt in het wild door verlies van leefgebied, stedelijke vervuiling, jacht, invasieve soorten en de effecten van klimaatverandering. Gelukkig heeft de soort de neiging om te gedijen in laboratoriumtanks, maar de degradatie van wilde populaties beperkt de genetische diversiteit en kan uiteindelijk ook van invloed zijn op de breedte van medisch onderzoek.
DAT IS NU INTERESSANTEen specifiek type axolotl, de achoque genaamd, wordt op slechts één plaats gevonden:het Pátzcuaro-meer in Mexico. Deze bedreigde diersoorten hebben bondgenoten gevonden in lokale nonnen, die honderden van hen in tanks verzorgen. De nonnen gebruiken de huid van de wezens om een natuurlijk middel tegen hoest te maken, jarabe genaamd.
