Door Mardi Richmond
Onlangs, tijdens een hondengerelateerd evenement, had ik de kans om getuige te zijn van tientallen daden van zelfbeheersing. Er was het schattige Lab dat geduldig voor een vijfjarig, ijs-etend kind zat. Er was een hond van gemengd ras die beleefd haar hoofd omdraaide en wegliep toen een puberende Mopshond in haar richting uitviel.
Een van de sterkste voorbeelden was een jonge Border Collie die op korte afstand een geweldig spelletje frisbee opmerkte. Hij liep naar de groep toe, duidelijk enthousiast om mee te doen aan het spel. Hij deed één stap en leek zich toen te herinneren dat hij bij zijn persoon was. Hij wierp een blik op zijn persoon (die met een andere persoon aan het praten was en zich niet bewust was van het dilemma van haar hond) en toen maakte de Border Collie de keuze om te gaan zitten en geduldig naar de wedstrijd te kijken in plaats van te proberen mee te doen.
Natuurlijk waren er ook een paar "uit de hand gelopen" uitwisselingen op hetzelfde evenement. En in een paar gevallen voorkwam alleen het waakzame management van de eigenaar dat de hond uit de hand liep. Dus wat maakte het verschil? Waarom vertonen sommige honden zo'n grote zelfbeheersing, terwijl het andere ontbreekt?
Zelfbeheersing wordt vaak gezien als een inherente kwaliteit - iets dat een hond (of persoon) heeft of niet heeft. Toegegeven, sommigen van ons zijn misschien van nature meer in staat tot zelfbeheersing dan anderen!
Maar zelfbeheersing is veel meer dan alleen kalm gedragen of zelfs opwinding weerstaan. Het is meer dan goed opgeleid zijn. Het is een emotionele vaardigheid. Zelfbeheersing kan worden aangeleerd en ontwikkeld op dezelfde manier als fysieke vaardigheden, zoals loslopen, kunnen worden aangeleerd.
Hoe honden zelfbeheersing leren
Honden leren, net als mensen, zelfbeheersing door levenservaringen en door interacties met honden en mensen. Ze leren van de 'gevolgen' van hun acties wanneer ze experimenteren met gedrag. Allerlei gevolgen (zowel positieve ervaringen als negatieve ervaringen) beïnvloeden de ontwikkeling van zelfbeheersing.
Puppy's en jonge honden kunnen bijvoorbeeld leren om tijdens het spelen zelfbeheersing rond honden te hebben. Als een puppy netjes en terughoudend speelt (door een goede zelfbeheersing te tonen), zal de speelsessie waarschijnlijk doorgaan. Als de pup echter te hard bijt, te onstuimig wordt of anderszins "uit de hand loopt", kan de andere hond een waarschuwing geven en zich dan uit het spel terugtrekken.
Aangezien de meesten van ons met onze honden in een gecontroleerde omgeving leven, met hekken en lijnen die onze controle afdwingen, kan het voor sommige honden moeilijk zijn om zelfbeheersing strikt te leren door hun dagelijkse interacties; ze hebben misschien wat hulp van ons nodig.
Dit is waar training voor zelfbeheersing om de hoek komt kijken. U kunt uw hond echt helpen deze fundamentele vaardigheid te verwerven. Oefeningen om zelfbeheersing aan te leren omvatten drie elementen:
• De hond leren dat kalm zijn een optie is.
• De hond de kans geven om (veilig!) te experimenteren, zodat hij begint te begrijpen dat zelfbeheersing een lonende optie is.
• De hond leren "luisteren" bij opwinding of opwinding.
Stap één:het is oké om kalm te zijn
Voor sommige honden is kalm zijn vanzelfsprekend. Maar veel honden, vooral honden met zelfbeheersingsproblemen, moeten eigenlijk geleerd worden dat kalm zijn een optie en een goede keuze is!
• Ga rustig zitten. Zitten of liggen zijn goede basisoefeningen voor zelfbeheersing. Wanneer een hond een aantal minuten zit en blijft zitten (of in de ligstand blijft), leert hij kalm te zijn. In haar boek, Understanding and Teaching Self Control, schrijft Suzanne Clothier:"Een hond die zelfbeheersing mist, weet gewoon niet dat het mogelijk is om stil te zitten bij afleiding." We moeten onze honden laten zien dat het kan!
Begin met het oefenen van "zitten" of "liggen" in een omgeving met weinig afleiding gedurende één tot vijf minuten. Als uw hond moeite heeft met zitten of liggen, moet u misschien met slechts een paar seconden beginnen en langzaam opbouwen tot een minuut of langer. (Zie "Manier om te blijven", maart 2006 voor meer tips om uw hond te leren zitten/blijven.)
Zodra uw hond het goed doet in uw woonkamer en andere gemakkelijke plekken, begin dan met oefenen in de wereld. Verhoog langzaam de moeilijkheidsgraad van afleiding. Een hond die kan zitten of liggen en enkele minuten kan rondhangen in het aangezicht van afleiding, leert dat kalm zijn een optie is.
Opmerking:in de rest van het artikel verwijzen we naar het vragen van uw hond om te "zitten" als een standaard kalm gedrag. Als het voor uw hond gemakkelijker is om te gaan liggen dan te zitten (veel rassen vinden het comfortabeler vanwege hun exterieur), vervang dan "liggen" door zitten in de instructies die volgen.
• Ontspan op nieuwe plaatsen. Wanneer uw hond het idee heeft om rustig te zitten, ga dan een stap verder. Leer uw hond dat hij rustig met u kan "hangen" in nieuwe maar weinig stimulerende omgevingen. Ga naar een rustige plek - misschien het buurtpark, onder een eik in een veld of zelfs een nieuwe plek in je achtertuin.
Neem een boek mee en eventueel een dekentje om op te zitten. Houd uw hond aan de lijn en nodig hem uit om te gaan zitten of liggen (afhankelijk van wat hij het prettigst vindt), open uw boek en ga een paar minuten zitten. Wanneer uw hond tot rust komt, prijs hem dan rustig.
• Ga zitten voor spannende evenementen. U kunt het zitten rustig versterken door uw hond bij alle spannende gebeurtenissen in zijn leven te laten zitten. Vraag uw hond bijvoorbeeld om te gaan zitten voordat u naar buiten gaat om te rennen, voordat u door de voordeur loopt, voordat u de riem omdoet, voordat u eten krijgt en zelfs voordat u de riem loslaat om met andere honden te spelen.
Stap twee:zelfbeheersing loont
Honden met een goede zelfbeheersing hebben de kans gehad om te leren dat terughoudendheid een lonend gedrag is. Deze oefeningen helpen honden te begrijpen hoe lonend het kan zijn om hun eigen gedrag te beheersen!
• Laat het of uit. De "laat het" of "uit" is wanneer je een hond leert om achteruit te gaan of weg te kijken van een interessant object, hond of persoon. Het wordt vaak gebruikt om puppy's te leren zich te onthouden van monden of spelen met de verkeerde items, en om overenthousiaste honden te helpen leren los te komen van andere honden. Hoewel deze oefening meestal wordt aangeleerd als veiligheidsgedrag - een manier om een hond te leren dat iets met rust laten de beste optie is - is het ook een geweldige manier om zelfbeheersing aan te moedigen. (Zie "Off Limits", januari 2002, voor meer informatie over het aanleren van de "off".)
In de vroege stadia van de off-oefening, kunt u het gedrag aansporen door "off" te zeggen wanneer u wilt dat uw hond iets met rust laat, maar voor zelfbeheersing is het essentieel om uw hond te belonen voor het aanbieden van de off. Je kunt een "off practice course" opzetten door 5 tot 10 interessante objecten (speelgoed, kegels, sokken, enz.) neer te leggen. Loop een of meerdere keren door het parcours en vraag uw hond om "af" te gaan wanneer u elk object passeert en beloon hem elke keer dat hij dat doet royaal.
Nadat uw hond een of twee keer door de cursus is gelopen, zal hij waarschijnlijk beginnen met het aanbieden van de "off" voordat u erom vraagt. Wanneer dit gebeurt, krijg je de jackpot door hem snel te vuren en hem traktaties te geven en hem te prijzen!
Let op kansen in uw dagelijks leven - bijvoorbeeld tijdens wandelingen - wanneer uw hond iets of iemand opmerkt en vervolgens naar u kijkt. Als u deze kansen kunt grijpen, helpt u uw hond te leren dat loskoppelen (wat een onderdeel is van zelfbeheersing) een goede keuze is.
• Wacht op het opgooien van de bal. In de vroege stadia van het oefenen van dit spel, wil je gewoon je hond laten zitten en dan de bal gooien als beloning. Naarmate hij het spel leert, kun je de tijd die hij wacht voordat de bal wordt opgegooid verlengen.
Kijk vervolgens naar mogelijkheden om de aangeboden zitplaats te belonen - waar uw hond daadwerkelijk zit voordat u erom vraagt. Uw hond zal leren dat zijn daad van zelfbeheersing (zitten en wachten tot de bal wordt gegooid) meer lonend is dan rond dansen en de worp eisen. Dit betekent natuurlijk dat je het aantal keren dat je de bal voor hem gooit wanneer hij de worp eist met uitbundig gedrag moet beperken, zelfs als je hem niet actief "traint"!
Stap drie:in het aangezicht van opwinding
Toen ik vrienden met honden vroeg wat het voor een hond betekende om zelfbeheersing te tonen, waren ze het er allemaal over eens dat de meest indrukwekkende voorbeelden van zelfbeheersing honden waren die deden wat ze geleerd hadden te doen, ondanks hun sterke drang om iets anders te doen. Een voorbeeld was de frisbee-hond die geduldig wachtte - zelfs terwijl ze van top tot teen trilde van opwinding - totdat ze het teken kreeg om de plastic schijf op te halen.
Jagen, hoeden en zelfs hondensporten zoals behendigheid moedigen honden aan om zelfbeheersing te tonen terwijl ze zich in opwinding en opwinding bevinden. Hier is een oefening voor thuis die honden ook kan helpen om hun opwinding aan en uit te zetten en naar je te luisteren als ze opgewonden raken.
• Trek-zit-sleepboot. Sleepspelletjes kunnen heel leuk en een goede oefening zijn. Voor honden die opgewonden raken tijdens het trekken, kan dit spel een krachtig hulpmiddel zijn om een hond te leren zelfbeheersing te tonen, zelfs als hij opgewonden is. Begin door ervoor te zorgen dat uw hond weet hoe hij het trekspeeltje op het juiste moment moet "laten vallen". (Voor meer hierover, zie "Tug:speel het volgens de regels", oktober 2004.) Begin met een rustigere versie van ruk (op een lager opwindingsniveau), en stop elke 3 tot 5 seconden met trekken en vraag uw hond om te laten vallen het speelgoed. In het begin kun je, als dat nodig is, je hond belonen voor het laten vallen van het speeltje met een snoepje.
Zodra uw hond het speeltje gemakkelijk en snel op het juiste moment kan laten vallen, moet u een zitplaats aanvragen nadat hij het heeft laten vallen, zodat de volgorde ruk-drop-sit is. Je kunt het sleepspel als beloning gebruiken. Begin met het verlengen van de tijd dat uw hond zit voordat u begint te trekken.
Wanneer uw hond "goed" is in dit spel, begin dan geleidelijk de intensiteit en opwinding van het spel te verhogen door harder of langer te spelen (bijvoorbeeld 5 tot 7 seconden) voordat u om de drop vraagt en gaat zitten. Uw hond kan na de drop de sit gaan "bieden"; dat is geweldig!
Vragen vs. Aanbod
Bij het beschrijven van de bovenstaande oefeningen heb ik verschillende keren aanbevolen om uw hond te belonen voor het "aanbieden" van gedrag voordat u erom vraagt. Wanneer u uw hond vraagt of aanzet om een bepaald gedrag te vertonen, en uw hond reageert, luistert hij naar u of staat hij onder uw controle. Soms getuigt alleen al het kunnen volgen van een bepaalde mate van zelfbeheersing, maar wanneer een hond een gepast gedrag vertoont, vooral een gedrag dat terughoudendheid of kalmte toont, vertoont hij zeker zelfbeheersing. Wanneer u selectief op zelfbeheersing gericht gedrag in het dagelijks leven beloont, heeft u uw hond de kans gegeven om met gedrag te experimenteren en te leren dat rustig, gecontroleerd gedrag de beste keuze is. Laat uw hond weten dat u zijn goede keuzes opmerkt en waardeert!
Houd het positief
Wanneer ik mensen help hun honden te helpen zelfbeheersing te ontwikkelen, komt steevast de vraag op:zou hij het niet sneller leren als we zijn impulsieve gedrag "corrigeerden"? Afgezien van het voor de hand liggende dat trainen met positieve methoden vriendelijker is, geloof ik ook dat zelfbeheersing sterker is wanneer het wordt geleerd door middel van bekrachtiging, in plaats van straf.
Misschien wel het beste voorbeeld is de herdershond die verbazingwekkende zelfbeheersing vertoont rond schapen. De hond leert dat geduldig wachten hem de "beloning" oplevert om die schapen te werken. Zonder de versterking om de schapen te kunnen verplaatsen, zou dezelfde hond het moeilijker kunnen hebben om zich in bedwang te houden in het licht van ongelooflijk sterke driften.
Ook kunnen pogingen om gedrag te 'corrigeren' het per ongeluk versterken. Als uw hond bijvoorbeeld op u springt om uw aandacht te trekken en u hem uitscheldt, is hij zojuist beloond voor het springen! Uitschelden is een vorm van aandacht. Als u daarentegen rustig loslaat (door zelfbeheersing van uw kant te tonen!), zorgt u ervoor dat het uit de hand gelopen gedrag niet onbedoeld wordt beloond. Je stuurt ook een duidelijke boodschap dat uit de hand lopen geen aandacht zal trekken.
Wat kun je doen als je een hond hebt die er regelmatig op blaast qua zelfbeheersing? Identificeer en respecteer eerst wat uw hond wel en niet aankan! Ga dan aan de slag en begin met het trainen van zelfbeheersingsgedrag. Maak uw hond duidelijk dat op zelfbeheersing gericht gedrag - zoals kalmte bij afleiding, terughoudendheid bij verleidingen en luisteren wanneer opgewonden - altijd de meest lonende keuzes zijn.
Ook bij dit artikel
Klik hier om "Help je hond om zelfbeheersing te leren" te bekijken
Klik hier om "Hoe weet u wat uw hond voelt?" te bekijken
-Mardi Richmond, MA, CPDT, is een schrijver en trainer die in Santa Cruz, Californië woont, met haar partner en twee geweldige honden.
