Honden zijn inspirerende wezens op zoveel niveaus. Om te beginnen lijkt het ze niet te interesseren wat mensen over hen denken.
Midden in een overvolle woonkamer denkt een hond er niet aan om te gaan zitten om hun geslachtsdelen te wassen in het volle zicht van de verzamelde gasten. Hoe is dat om relaxed over het leven te zijn? Maar aan de andere kant is er de hond die er niet van houdt om als Halloween-pompoen verkleed te worden. Hun hoofd zakt naar beneden, hun staart hangt naar beneden en ze wekken de indruk dat ze zich schamen. Maar is dat ook een ding?
Voelen honden schaamte? En als ze dat doen, betekent dit dan dat ze kunnen doen alsof ze zich schamen, en de emotie aan- en uitzetten om simpelweg geen kostuum te hoeven dragen? Inderdaad, kunnen honden doen alsof ze zich schamen? Misschien... of misschien ook niet... zelfs de experts weten het niet zeker.
Er is hier een dubbel dilemma, omdat experts niet zeker weten of honden zich in verlegenheid brengen, wat bekend staat als een secundaire emotie. Wanneer hij gekleed is als een pompoen, is het mogelijk dat de staart van de hond naar beneden gaat omdat ze zich niet graag beperkt voelen in een kostuum. (Dat klinkt als een onderzoeksstudie:honden verkleden in verschillende kostuums, sommige flatterend en sommige niet, en kijk of de honden zich bewust zijn van hoe ze eruitzien.)
Wat we echter wel kunnen zeggen, is dat honden lichaamstaal tonen die wij mensen als gênant interpreteren. Dus hoe ziet dit eruit?
Net als mensen zullen sommige honden zich verstoppen. Naar de grond gaan achter de bank of onder een bed vervult een natuurlijk instinct om uit de weg te blijven van een roofdier wanneer de hond zich kwetsbaar voelt. Noem het normaal gedrag bij bedreiging of verlegenheid, de hond reageert op een manier die wij als verlegenheid interpreteren.
Andere lichaamstaal 'vertelt' onder meer het hoofd in een verlaagde positie houden, de oren plat tegen het hoofd, het lichaam op de grond laten zakken en de staart tussen de benen stoppen. Er is inderdaad een grote overlap tussen de lichaamstaal van schaamte en die van onderwerping.
Denk aan een situatie waarin je je echt schaamde. Afhankelijk van je persoonlijkheid, als mensen lachten, heb je ze misschien teruggekaatst met kruiswoorden of een handgebaar. Honden zijn individuen net als wij, en sommige honden zullen vijandig reageren en agressief worden. Dit kan ertoe leiden dat de hond gromt, snauwt en in de aanval gaat in plaats van zich te verstoppen.
Moeten honden weten hoe verlegenheid voelt om de emotie te faken? In werkelijkheid waarschijnlijk niet. Honden vertonen een scala aan lichaamstaal die mensen als gênant interpreteren. Of dit werkelijk het gevoel van schaamte is of een vorm van innerlijk conflict, verwarring of angst, staat open voor discussie. Waar het in dit verband om gaat, is dat de hond bepaalde handelingen vertoont die door mensen als gênant worden gelezen.
In termen van training en leren, is elke actie die de hond maakt die een reactie van mensen krijgt, geneigd om te worden herhaald. Dus als we een hond zien met neergelaten oren en een hangende staart die een pompoenkostuum draagt, hebben we de neiging om dit als schaamte te interpreteren. Als we reageren door over de hond te koesteren, er ophef over te maken en te vertellen dat ze er geweldig uitzien, maakt de hond bepaalde verbanden.
Ze leren bijvoorbeeld dat het dragen van dat kostuum en zichzelf op een bepaalde manier vasthouden veel lieve aandacht krijgt. Met andere woorden, hun 'beschaamde' houding wordt beloond. Ongeacht wat de oorspronkelijke motivatie of gevoelens van de hond waren, zijn ze geneigd het gedrag te herhalen de volgende keer dat het pompoenkostuum uit de kast wordt gehaald, vanwege de aandacht die ze de vorige keer kregen.
Het is echter opvallend om na te denken over waarom de hond reageerde zoals ze aanvankelijk deden. Tekenen van angst bij de hond kunnen vergelijkbaar zijn met ons idee van hoe verlegenheid bij honden eruit ziet. Zo kan de hond zich angstig gedragen omdat ze het gevoel hebben dat het strakke kostuum hen aanvalt of beperkt. Daarom moeten we heel voorzichtig zijn met het labelen van bepaalde acties als 'schattig' wanneer ze voor de hond echt leed veroorzaken.
Het blijkt dat experts op het gebied van hondenpsychologie en -gedrag het niet eens zijn over de vraag of honden in staat zijn om zich in verlegenheid te brengen of niet.
Het is algemeen aanvaard dat honden in het moment leven en emoties voelen als een directe reactie op wat er op een bepaald moment gebeurt. Er wordt aangenomen dat honden 'onmiddellijke' of 'reactieve' emoties bezitten, zoals angst, bezorgdheid, geluk of verdriet.
Schaamte vereist echter een zekere mate van interpretatie van wat anderen denken, wat sommige experts beweren dat honden niet bezitten. Kortom, honden 'overdenken' niet op dezelfde manier als mensen, zich afvragend of deze kleurlijn bij hun vacht past of niet. Honden zijn dus niet in staat om complexere emoties te voelen, zoals schuld en schaamte, waarvoor de hond een perceptie van goed en kwaad, rechtvaardigheid en onrecht en andere complexe gedachten nodig heeft.
Dit is inderdaad een lastig onderwerp. De eigenaar die thuis is gekomen met een schuldig uitziende hond en vervolgens een plas op de grond vindt, twijfelt er niet aan dat de hond zich schuldig voelt. De emotie van de hond is echter waarschijnlijker angst, omdat ze zich een 'irrationele' straf herinneren de laatste keer dat de eigenaar thuiskwam en zonder reden boos werd. Wat alleen maar laat zien dat mensen geneigd zijn om te lezen wat ze willen zien in de reactie van hun hond, in plaats van te zien wat er echt door de geest van de hond gaat.
Wanneer een persoon zich schaamt, is een reactie om zijn gezicht gedeeltelijk met zijn handen te bedekken. Om een hond te leren alsof hij zich schaamt, is het een handige truc om hem zijn neus of gezicht met zijn poten te laten bedekken alsof hij zijn gezicht verbergt.
Het is het gemakkelijkst voor de hond om dit te leren in de "Down"-positie, zodat ze niet uit balans raken bij het optillen van een of beide poten.
Het principe van het aanleren van deze truc is om de hond te belonen wanneer ze een poot naar de neus of het gezicht brengen. De gemakkelijkste manier om dit te doen is door iets plakkerigs op de neus van de hond te plaatsen. Probeer een klein stukje post-it of een stuk plakband van 2 inch (maar niet te plakkerig!) En plaats het op de snuit van de hond.
De natuurlijke reactie van de hond is meestal om aan de tape te klauwen om deze te verwijderen. Als ze hun poot optillen, zeg dan opgewonden "Ja" en beloon de hond dan met een kleine, smakelijke traktatie. Blijf dit herhalen, zodat de hond wordt aangemoedigd om zijn poot naar de neus te brengen.
Naarmate de hond meer bedreven raakt in het wrijven van zijn neus, voegt u een cue-woord toe, zoals 'Aanraken'. Zeg dit als de hond zijn poot begint op te heffen, zodat hij deze koppelt aan de actie die hij onderneemt. Zeg dan "Ja" en beloon.
Met voldoende herhaling moet de hond leren zijn poot naar de neus te tillen op het cue-woord "Touch", zelfs als er geen papier of plakband aanwezig is.
